آموزش مراحل تست قند خون در خانه - راهنمای کامل
پایش قند، مهارتی ضروری برای مدیریت دیابت است. با یادگیری صحیح استفاده از ابزارهای پایش قند مثل دستگاه تست قند و سنسورهای پایش مداوم قند، می‌توانید تصمیمات درستی برای کنترل دیابت بگیرید، کیفیت زندگی خود را بهبود دهید و اثر غذا، ورزش و داروها را بهتر ارزیابی کنید. در این مقاله، طرز استفاده از دستگاه تست قند خون خانگی (گلوکومتر) به همراه نکات کلیدی و کاربردی توضیح داده شده است. با رعایت این مراحل، می‌توانید نتایج دقیق‌تری به دست آورید و تصمیمات بهتری درزمینۀ مدیریت دیابت بگیرید.
چرا پایش قند خون مهم است؟
پایش قند خون به شما کمک می‌کند:
- اثر غذاهای مختلف را بر قند خونتان مشاهده کنید؛
- پاسخ بدنتان به ورزش و فعالیت بدنی را بررسی کنید؛
- اثر داروها و انسولین را کنترل کنید.
مراحل تست قند خون
۱. شستشوی دست‌ها
قبل از تست، دست‌های خود را با آب ولرم و صابون بشویید تا هرگونه آلودگی یا ذرات خوراکی پاک شود. حتی ذرات خیلی ناچیز هم می‌تواند روی نتیجه تأثیر بگذارد و باعث شود نتیجه‌ای بالاتر از مقدار واقعی گزارش شود. اگر به آب و صابون دسترسی ندارید، می‌توانید از پنبه الکل استفاده کنید. ولی دقت کنید استفادۀ زیاد از الکل می‌تواند پوست انگشت را خشک کند و باعث ترک و زخم شود که این موضوع می‌تواند تست قند را دردناک‌تر کند. استفاده از ژل‌های ضدعفونی‌کننده برای تمیز کردن دست‌ها توصیه نمی‌شود. زیرا ممکن است اثرات باقی‌ماندۀ ژل روی پوست، نتیجۀ تست را تغییر دهد.
۲. خشک کردن دست‌ها
دست‌ها را با حوله یا دستمال تمیز کاملاً خشک کنید. وجود رطوبت روی پوست ممکن است نتیجۀ تست را تحت تأثیر قرار دهد و آن را نادرست نشان دهد. اگر از الکل استفاده کرده‌اید، اجازه دهید الکل به‌طور کامل خشک شود.
۳. آماده‌سازی قلم لنست
سوزن لنست را در قلم قرار دهید، مطمئن شوید که کاملاً در جای خود محکم شده است و سرپوش پلاستیکی روی آن را بردارید. روی سوزن لنست با سیلیکون پوشیده شده است تا هنگام ورود به پوست، احساس درد کمتری داشته باشید. هرگز سوزن لنست را با الکل ضدعفونی نکنید. زیرا الکل باعث از بین رفتن پوشش سیلیکونی می‌شود و ممکن است تست قند را دردناک‌تر کند.
۴. کلاهک قلم لنست را روی آن بگذارید
کلاهک قلم را بلافاصله بعد از آماده‌سازی سوزن، روی قلم قرار دهید تا از آلودگی یا آسیب به سرسوزن جلوگیری شود. استفاده از قلم لنست بدون کلاهک می‌تواند باعث تماس ناخواسته با سطوح خارجی شود و احتمال آلودگی را افزایش میدهد. همچنین باعث می‌شود هنگام ضربه درد بیشتری احساس کنید.
۵. تنظیم شدت ضربۀ قلم لنست
شدت ضربۀ قلم لنست را براساس ضخامت پوستتان تنظیم کنید. برای پوست‌های نازک مثل پوست کودکان از شدت کم و برای پوست‌های ضخیم از شدت بیشتر استفاده کنید. توجه کنید که شدت ضربۀ خیلی زیاد می‌تواند درد ایجاد کند و شدت کم هم ممکن است مقدار خون کافی برای انجام تست را فراهم نکند. از خطوط یا اعداد روی قلم لنست برای تنظیم شدت مناسب ضربه استفاده کنید.
۶. کدگذاری دستگاه
بعضی از دستگاه‌های تست قند برای استفاده از هر بستۀ جدید نوار تست، نیاز به کدگذاری دارند. این کار به معنای هماهنگ کردن دستگاه با نوارهای تست است تا نتایج آن دقیق‌تر باشد. برای بررسی اینکه آیا دستگاه شما نیاز به کدگذاری دارد یا نه، دستورالعمل‌های موجود در دفترچۀ راهنما را مطالعه کنید. اگر دستگاه نیاز به کدگذاری داشت، کد روی بستۀ نوار تست را به دقت وارد کنید یا از چیپ مخصوصی که داخل بسته است استفاده کنید. انجام ندادن این کار ممکن است باعث نمایش نتایج نادرست شود.
۷. آماده‌سازی نوار تست
از نوارهای تست استاندارد و مناسب با دستگاه خود استفاده کنید تا دقت نتایج تست قندتان تضمین شود. نوار تست را از سمت درست آن در دستگاه قرار دهید. مطمئن شوید که دستگاه علامت آماده به کار را نشان میدهد.
۸. نمونه‌گیری از انگشت
برای آماده‌سازی انگشت خود برای نمونه‌گیری، ابتدا انگشتی که می‌خواهید از آن نمونه بگیرید را ماساژ دهید و انگشت شستتان را زیر بند اول قرار دهید تا خون در سرانگشت جمع شود. سپس یکی از کناره‌های بند اول انگشت را انتخاب کنید. خون‌گیری از این نواحی به‌دلیل داشتن اعصاب کمتر نسبت به نوک انگشت، درد کمتری ایجاد می‌کند. قلم لنست را به‌صورت مماس روی پوست قرار دهید و دکمۀ ضربه را فشار دهید.
اگر خون کافی خارج نشد، دوباره از یک انگشت دیگر خون‌گیری را انجام دهید و حتماً علت‌های زیر را بررسی کنید:
- شستن دست‌ها با آب سرد یا سرد بودن دمای دست‌ها
- ماساژ کم دست‌ها
- فشار ندادن لنست به انگشت
- شدت کم ضربۀ سوزن لنست
- کند بودن سوزن لنست در اثر استفادۀ طولانی‌مدت
با برطرف کردن این علت‌ها می‌توانید به‌راحتی از انگشتان خود، خون کافی بگیرید. از فشردن بیش‌از‌حد انگشت خودداری کنید. زیرا ممکن است نتیجۀ تست را نادرست نشان دهد. به جای آن، خیلی ملایم ماساژ دهید یا از انگشت دیگری استفاده کنید. برای محافظت از انگشتان و جلوگیری از آسیب، سعی کنید به‌صورت چرخشی از انگشتان مختلف هر دو دست استفاده کنید.
بعضی دستگاه‌ها این ویژگی را دارند که برای اندازه‌گیری قند، خون‌گیری را از سایر نواحی بدن انجام دهید. با این حال برای تصمیمات مهم مدیریت دیابت، اندازه‌گیری قند از انگشت‌ها دقیق‌تر است.
۹. انتقال خون به نوار تست
مقدار خون موردنیاز برای اندازه‌گیری قند بسته به مدل دستگاه متفاوت است و معمولاً بین 0.3 تا 0.6 میکرولیتر است. در بعضی دستگاه‌ها، کافی است قطرۀ خون را مستقیماً روی نوار قرار دهید، اما در بعضی دیگر باید نوار تست را نزدیک قطرۀ خون ببرید تا خون را به‌صورت مکشی جذب کند.
برای اطمینان از انجام صحیح این مرحله، دستورالعمل دستگاه خود را با دقت مطالعه کنید. اطمینان حاصل کنید که مقدار خون کافی به نوار منتقل شده است. زیرا کمبود خون ممکن است باعث شود نتیجۀ تست نادرست باشد. همچنین، دقت کنید که خون به‌طور یکنواخت روی نوار قرار گیرد تا دستگاه بتواند قند خون را درست اندازه بگیرد.
۱۰. ثبت نتیجۀ تست
نتیجۀ تستی که دستگاه نشان میدهد را به دقت ثبت کنید. برای این کار می‌توانید از دفترچۀ ثبت قند یا اپلیکیشن‌های مخصوص استفاده کنید که امکان یادداشت و پیگیری نتایج را فراهم می‌کنند. بعضی از دستگاه‌ها هم امکان ذخیره‌سازی نتایج را دارند و می‌توانند از طریق بلوتوث یا اسکن، اطلاعات را به گوشی همراه شما منتقل کنند. این دستگاه‌ها اغلب نمودارهای دقیق و گزارش‌های تحلیلی ارائه می‌دهند که به شما کمک می‌کند الگوهای قند خون خود را بهتر درک کنید.
برای مدیریت بهتر قند خونتان می‌توانید در کلاس‌های آموزشی گابریک شرکت کنید.
جهت شرکت در کلاس ها با شماره 82433-021 تماس بگیرید.
مدرسه دیابت گابریک
برای مشاهده کلاس های آموزشی کلیک کنید11.دور انداختن وسایل مصرف‌شده
نوارهای تست قند خون یک‌بارمصرف هستند و نباید دوباره استفاده شوند، زیرا دقت و صحت نتایج را تحت تأثیر قرار می‌دهند. بعد از مصرف، نوار تست و سوزن لنست را در ظرف‌های پلاستیکی ضخیم و درب‌دار بریزید و بعد دور بیاندازید تا از آلودگی محیط‌زیست جلوگیری شود.
مدیریت دیابت با رعایت نکات کلیدی پایش قند خون
با آموزش تست قند خون و رعایت این مراحل و نکات، می‌توانید به نتایج دقیق‌تری در اندازه‌گیری قند خون دست پیدا کنید و تصمیمات بهتری برای مدیریت دیابت خود بگیرید. ثبت منظم نتایج به شما امکان میدهد تأثیر غذا، ورزش و داروها را بهتر بررسی کنید و مدیریت موثرتری بر دیابت خود داشته باشید. توجه به هر جزئیات کوچک در این فرآیند می‌تواند به کنترل بهتر قند خون و ارتقاء کیفیت زندگی شما کمک کند.
بیشتر بخوانید
مراحل تست قند خون با دستگاه تست قند (گلوگومتر)
تست قند خون روزانه در کنترل دیابت از اهمیت بسیاری برخوردار است. افراد دیابتی برای آگاهی از وضعیت قند خون خود و تصمیم گیری در مورد تغذیه، ورزش، تزریق انسولین و … نیاز دارند در دفعات مشخصی قند خون خود را اندازه گیری کنند. برای انجام تست قند خون صحیح و بدون درد و دریافت نتایج دقیق از دستگاه قند خون، رعایت مراحل زیر توصیه می‌شود:
1- قبل از انجام تست قند دست‌ها را بشویید و خشک کنید
ابتدا دست‌ها را با آب ولرم و صابون بشویید و خشک کنید. دست‌ها باید کاملاً تمیز و پاکیزه باشند، آلودگی دست‌ها روی نتیجه تست قند خون تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود نسبت به مقدار واقعی، دستگاه عدد قند بالاتری را نشان دهد، حتی اگر میزان آلودگی ناچیز باشد.
2- قلم لنست را آماده کنید.
سوزن لنست را در جایگاهش قرار داده، سرپوش پلاستیکی روی آن را بردارید و سپس کلاهک پلاستیکی قلم لنست را روی آن بگذارید.
توجه:
- به هیچ عنوان با قلم لنست بدون کلاهک، به انگشت ضربه نزنید! کلاهک حتماً باید روی سر قلم لنست قرار بگیرد تا سرسوزن آلوده نشود و میزان درد به هنگام ضربه زدن کاهش یابد.
- هرگز سوزن لنست را با الکل ضدعفونی نکنید! الکل باعث از بین رفتن پوشش سیلیکونی روی سوزن لنست می‌شود و تست قند را دردناک می‌کند. این پوشش باعث می‌شود سوزن راحت‌تر به پوست وارد شده و هنگام تست قند احساس درد کمتر شود.
3- شدت ضربه سوزن لنست را تنظیم کنید.
شدت ضربه سوزن لنست به صورت شماره و یا خط چین بر روی قلم مشخص شده است که با توجه به ضخامت پوست و شدت ضربه تنظیم می‌شود.
- اگر شدت ضربه زیاد باشد، می‌تواند سبب ایجاد درد در هنگام تست قند شود.
- اگر شدت ضربه کم باشد خون به مقدار کافی از سر انگشت خارج نمی‌شود.
4- کدگذاری دستگاه تست قند را انجام دهید.
با مطالعه دقیق اطمینان حاصل کنید که آیا دستگاه نیاز به کدگذاری دارد یا خیر؛
اگر دستگاه نیاز به کدگذاری دارد، حتماً این کار را انجام دهید؛ در غیر این صورت نتیجه تست قند می‌تواند کاذب باشد و دقیق نخواهد بود.
5- نوار تست قند خون را به روش صحیح در دستگاه قرار دهید.
از نوار تست قند خون استاندارد استفاده کنید و آنرا از سمت صحیح وارد دستگاه کنید. قسمتی از نوار که بر روی آن خون گذاشته می‌شود دارای آنزیم است که اگر به این قسمت خدشه و یا رطوبتی برسد بر روی عملکرد آنزیم و در نتیجه تست قند تأثیر می‌گذارد بنابراین از کناره‌های نوار برای قرار دادن آن در دستگاه استفاده کنید. زمانی که علامت قطره خون روی دستگاه نمایان شد، نوار برای دریافت خون آماده است.
6- انگشت دست را برای چک قند آماده کنید.
یکی از انگشت‌های دست را برای نمونه‌گیری انتخاب کنید. آن را ماساژ دهید و با انگشت دیگر زیر بند اول انگشت را بگیرید تا خون در سرانگشت جمع شود.
توجه:
- کناره‌های بند اول انگشتان دست، جایگاه مناسبی برای اندازه‌گیری قند خون است. هر انگشت دست دو کناره دارد، بنابراین ۲۰ جایگاه برای اندازه‌گیری قند خون وجود دارد که باید تست قند خون را به صورت گردشی از تمام این جایگاه ها انجام داد.
- از نوک انگشتان برای تست قند استفاده نکنید. به دلیل وجود پایانه‌های عصبی در این قسمت، می‌تواند سبب ایجاد درد در هنگام تست قند خون شود.
- بهتر است به صورت چرخشی از انگشتان هر دو دست برای تست قند خون استفاده کنید تا پوست انگشت‌ها آسیب نبیند.
- در صورتی که دستگاه تست قند شما قابلیت AST (تست قند از سایر نقاط بدن) را دارد، می‌توانید از محل های دیگر تست قند خون، غیر از انگشتان دست، مانند ساعد، کف دست، انگشتان پا و پشت ساق پا استفاده کنید. اما به یاد داشته باشید نتایجی که از خون نوک انگشتان بدست می آید دقت بیشتری دارد و تغییرات قند خون را سریع تر از سایر نقاط بدن نشان میدهد.
7- قلم لنست را روی انگشت قرار داده و دکمه ضربه را فشار دهید.
بعد از ضربه، اگر خون کافی از انگشت خارج نشد، هیچ‌گاه برای خروج خون بیشتر، انگشت را فشار ندهید چون روی عدد قند خون گزارش شده توسط دستگاه تست قند تأثیر می‌گذارد و معمولاً نسبت به مقدار واقعی، دستگاه عدد قند خون کمتری را نشان میدهد. اگر زمان ضربه زدن، خون کافی از انگشت خارج نشد علت‌های زیر را بررسی کنید:
- شستن دست‌ها با آب سرد یا سرد بودن دمای دست‌ها
- ماساژ کم دست‌ها
- فشار ندادن لنست به انگشت
- شدت کم ضربه سوزن لنست
- کند بودن سوزن لنست در اثر استفاده طولانی
8- خون را به شکل صحیح به نوار دهید.
با توجه به مدل دستگاه تست قند و نوار آن، مقدار خون موردنیاز برای اندازه‌گیری قند خون می‌تواند متفاوت باشد. در بعضی از دستگاه‌ها لازم است که قطره خون را روی نوار قرار دهید و در بعضی دیگر با نزدیک کردن نوار به قطره خون، با حالت مکشی قطره خون وارد نوار خواهد شد.
9- نتیجه تست را در دفترجه ثبت قند خون یادداشت کنید.
عدد تست قند خود را در دفترچه ثبت قند خون یادداشت کنید تا بهتر بتوانید مراحل کنترل قند را طی کنید. به یاد داشته باشید با تست قند خون، کار شما آغاز می‌شود و اگر به‌درستی این عدد تفسیر شود و تصمیمات درستی بگیرید می‌توانید به خوبی قند خود را مدیریت کنید.
10- نوار تست و سوزن لنست را به شیوه صحیح دور بیندازید.
به یاد داشته باشید پس از اندازه‌گیری قند خون، از نوار تست مجدداً استفاده نکنید. همینطور به منظور کاهش آلودگی، نوار تست قند خون و سوزن لنست را در ظرف‌های پلاستیکی ضخیم و دردار جمع کرده و دور بیندازید.
