هموگلوبین ای وان سی
با استفاده از دستگاه تست قند خون می توانید در هر ساعت از شبانه روز از مقدار قند خون مطلع شوید ولی قادر به این پیش بینی نیستید که قند خون شما روی هم رفته طی ماه های گذشته چقدر بالاتر از مقدار طبیعی بوده است. آزمایش ” هموگلوبین ای وان سی ” دقیقاً همین کار را انجام می دهد. در واقع این آزمایش بهترین وسیله برای ارزیابی بلند مدت قند خون طی ۴-۳ ماه اخیر است. این آزمایش به شما و پزشک معالجتان نشان می دهد که برنامه درمان و کنترل دیابت شما تا چه حد موفقیت آمیز بوده است. مزیت دیگر آزمایش هموگلوبین A1C این است که می توان مشکلاتی مانند قند خون بالای بعد از غذا و یا در طول شب را که گاهی اوقات توسط اندازه گیری با دستگاه تست قند خون تشخیص داده نمی شود، به خوبی شناسایی کند.
اساس آزمایش ای‌وان‌سی
هموگلوبین یکی از پروتئین های داخل گلبول های قرمز است و وظیفه حمل اکسیژن در خون را بر عهده دارد. هموگلوبین نیز مانند تمام پروتئین های دیگر بدن با قندها از جمله گلوکز ترکیب می شود. این ترکیب تا زمانی که گلبول قرمز در خون زنده است (تقریباً ۱۲۰ روز) پایدار می باشد و این اساس آزمایش هموگلوبین ای وان سی را تشکیل می دهد که هر چقدر میزان قند خون شما در طول ۴-۳ ماه گذشته بالاتر از مقدار طبیعی باشد، درصد هموگلوبین ای وان سی خون شما با گلوکز ترکیب شده است نیز بیشتر خواهد بود.
به عنوان مثال مقدار هموگلوبین A1C بین ۶، ۷ و ۸ درصد به ترتیب بیانگر قند خون ۱۲۰mg/dl و ۱۵۰mg/dl و ۱۸۰mg/dl طی ۴-۳ ماه گذشته است.
در افراد دیابتی مقدار هموگلوبین A1C که با گلوکز ترکیب شده است، کمتر از ۶ درصد می باشد. در افراد مبتلا به دیابت این درصد بر اساس نحوه کنترل دیابت و قند خون متفاوت است. در افراد بزرگسال، هموگلوبین A1C کمتر از ۷ درصد بیانگر کنترل خوب دیابت می باشد و مقادیر بالای ۸ درصد نشان می دهد که شما باید در روش درمان دیابت خود تجدید نظر کنید. بنابراین هدف از درمان موفق دیابت، رساندن مقدار هموگلوبین A1C به کمتر از ۷ درصد می باشد. البته تحقیقات نشان داده اند که کاهش مقدار هموگلوبین A1C به هر میزان باعث کاهش عوارض بلند مدت دیابت خواهد شد و این امر به مقدار هموگلوبین A1C اولیه بستگی ندارد.
نتیجه ایده آل
مقدار ایده آل هموگلوبین A1C در سنین مختلف متفاوت است. به عنوان مثال از آنجایی که هر چه مقدار این هموگلوبین پایین تر باشد، احتمال بروز حملات هیپوگلیسیمی (پایین افتادن قند خون) نیز بیشتر خواهد بود، در کودکان قبل از سنین دبستان که وجود قند خون پایین برای سلول مغزی در حال رشد خطرناک و مضر است، مقدار ایده آل هموگلوبین A1C نسبت به افراد در سنین بالاتر بیشتر است. در ادامه مقادیر ایده آل و هدف هموگلوبین A1C در سنین مختلف آورده شده اند:
| سن | هدف HbA1c |
|---|---|
کمتر از ۵ سال | ۷/۵ تا ۸/۵ درصد |
۶ تا ۱۸ سال | کمتر از ۷/۵ درصد |
بالای ۱۸ سال | کمتر از ۷ درصد |
مطالب مرتبط: خود مدیریتی دیابت
آزمایش هموگلوبین A1C را می توان در هر ساعتی از شبانه روز انجام داد و نیازی به ناشتا بودن نمی باشد. همچنین نتیجه این آزمایش بر خلاف آزمایش های شخصی قند خون ارتباطی با نوع تغذیه و فعالیت بدنی و یا وضعیت روحی شما در روز آزمایش ندارد؛ ولی اگر شما دچار هرگونه کسالت بیماری هستید بهتر است انجام آزمایش هموگلوبین A1C را به روز دیگری موکول کنید. زیرا این احتمال وجود دارد که آزمایش به طور کاذب بالا برود.
از آنجایی که روش های اندازه گیری هموگلوبین A1C در آزمایشگاه های مختلف، متفاوت است، نتایج این آزمایش نیز متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال در یک آزمایشگاه ممکن است نتیجه ۶ درصد به عنوان نتیجه طبیعی و در دیگری به عنوان قند خون بالا تلقی شود. بنابراین همیشه با پزشک خود در مورد نتیجه آزمایش هموگلوبین A1C مشورت کنید و همچنین آگاه باشید که با تعویض آزمایشگاه ممکن است نتیجه آزمایش A1C نیز تغییر کند. پس همیشه یک آزمایشگاه مشخص را برای انجام این آزمایش در نظر بگیرید.
در پایان ذکر این نکته لازم است که آزمایش هموگلوبین A1C به هیچ عنوان جایگزین آزمایش های روزانه شخصی قند خون نمی شود و نمی تواند به عنوان مثال آن را مبنای اضافه یا کم کردن مقدار تزریق روزانه انسولین قرار داد. در واقع جهت کنترل موثر دیابت انجام مرتب تست قند خون و نیز آزمایش هموگلوبین A1C هر ۴-۳ ماه یک بار، هر دو به یک اندازه از اهمییت برخوردارند.
بیشتر بخوانید
مدیریت دیابت نیازمند دانش و مهارت های عملی بسیاری است که تسلط بر آنها می تواند کیفیت زندگی با دیابت را دگرگون سازد. کتابی دیابت، راه درمان شما را با راهکارهای زندگی سالم با دیابت آشنا می سازد.
منابع