دیابت چیست؟​

اختلال در عملکرد یا ترشح انسولین می‌تواند باعث بروز انواع مختلف دیابت شود. از انواع دیابت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

دیابت نوع یک: دیابت نوع یک، نوعی بیماری خود ایمنی است که به دلیل تخریب سلول‌های بتای پانکراس توسط سیستم ایمنی بدن رخ می‌دهد. درنهایت با کاهش تعداد و عملکرد سلول‌های بتا، میزان ترشح انسولین در بدن بسیار کاهش می‌یابد و درنتیجه باعث افزایش شدید قند خون می‌شود. فرد مبتلابه دیابت نوع 1 به دلیل کمبود شدید انسولین نیاز به تزریق مداوم انسولین دارد. علت اصلی این بیماری هنوز ناشناخته است و درمورد علت آن فرضیه‌های وجود دارد.

دیابت نوع دو: دیابت نوع دو به دلیل کاهش تدریجی ترشح انسولین از سلول‌های بتای پانکراس و مقاومت به انسولین در سلول‌های بدن اتفاق می‌افتد. بروز دیابت نوع دو با سبک زندگی ارتباط مستقیم دارد و برای پیشگیری از دیابت نوع دو می‌توان از اصلاح سبک زندگی کمک گرفت تا به میزان قابل‌توجه ای ریسک ابتلا به آن را کاهش داد.

دیابت بارداری: در ایران حدود 10-8% از کل مادران باردار موقتاً به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند؛ که در سه‌ماهه دوم یا سوم بارداری تشخیص داده می‌شود. در اکثر موارد بعد از پایان بارداری قند خون مادر به محدوده طبیعی برمی‌گردد، البته در برخی موارد ممکن است بالا بودن قند مادر ادامه پیدا کند. ریسک ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده برای مادرانی که دیابت بارداری را تجربه کرده‌اند، بیشتر است.

پیش دیابت: پیش دیابت و یا دیابت پنهان، شرایطی است که در آن میزان قند خون بالاتر از نرمال است ولی نه به‌اندازه‌ای که در محدوده دیابت نوع دو قرار بگیرد. با اصلاح سبک زندگی مثل کنترل وزن، کاهش استرس، رژیم غذایی سالم، افزایش فعالیت بدنی و اجتناب از دخانیات می‌توان پیش دیابت را کنترل کرد و از پیشرفت آن به دیابت نوع دو پیشگیری کرد.

سایر انواع دیابت: علاوه بر دیابت نوع یک، نوع دو و دیابت بارداری، انواع دیگری از دیابت وجود دارد که علل بروز آن‌ها نیز متفاوت است. سایر انواع دیابت شامل:

     – سندرم‌های دیابت مونوژنیک

     – دیابت نوزادی

     – دیابت مودی (Maturity- onset diabetes of the young)

     – بیماری‌های بخش برون‌ریز پانکراس مانند فیبروز کیستیک و پانکراتیت (التهاب غده لوزالمعده)

     – دیابت القایی به دلیل مصرف برخی داروها و مواد شیمیایی مانند مصرف گلوکوکورتیکوئیدها، داروهای ضدویروس در درمان ایدز و یا داروهای سرکوبگر ایمنی بدن پس از پیوند اعضا

با توجه به این موضوع که انواع دیابت به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند، روند کنترل و پیشگیری از آن متفاوت است. باوجود تمام پیشرفت‌های علمی و پزشکی که تا امروز صورت گرفته، هنوز درمان قطعی برای دیابت وجود ندارد اما دیابت و عوارض آن قابل‌کنترل و پیشگیری است. اصول کنترل دیابت شامل کنترل وزن، تغذیه سالم، ورزش و فعالیت بدنی کافی، پرهیز از دخانیات، مصرف صحیح داروها و آموزش دیابت است.