سیجیام یا سیستمهای پایش مداوم قند خون
پایش مداوم قند خون (CGM )
پایش مداوم قند خون (CGM) روش جدیدتری نسبت به دستگاه تست قند(گلوکومتر) است که نیازی به خونگیری و استفاده از سوزن ندارد و به منظور مدیریت بهتر دیابت و کنترل مناسب قند خون طراحی و ساخته شده اند. استفاده مناسب از آنها برای مدیریت قند خون میتواند کیفیت زندگی افراد مبتلا به دیابت را بهبود ببخشد. این سیستم ها به صورت پیوسته و در فواصل مشخص قند فرد را اندازهگیری میکند.
سیستم های CGM معمولا شامل سنسور، اپلیکاتور (وسیله ای برای نصب سنسور)، فرستنده و گیرنده دیجیتال (برای دریافت و خوانش اطلاعات سنسور) است. قند توسط سنسور، که زیر پوست قرار میگیرد، اندازه گیری و توسط فرستنده به دستگاه گیرنده یا تلفن همراه فرد منتقل میشود. دستگاه گیرنده میتواند خوانشگر یا Reader سنسور باشد و یا فرد میتواند تنها با استفاده از تلفن همراه و نصب اپلیکیشن متناسب با سنسور، اطلاعات را از فرستنده دریافت کند.
در ادامه راجع به موارد زیر در رابطه با دستگاه های پایش مداوم قند خون (CGM) میپردازیم:
– انواع سیستمهای پایش مداوم قند خون
– مزایای استفاده از سیستمهای پایش مداوم قند خون
– ویژگی سیستمهای سیجیام
– بررسی برخی سیستمهای موجود
تقسیمبندی سیستمهای پایش مداوم قند خون

- Real-time CGM
این سیستم مرتبا و بدون وقفه قند فرد را در فواصل زمانی مشخص اندازه گیری میکند. اطلاعات حاصل از این اندازهگیریها مستقیما و بدون نیاز به اسکن سنسور به دستگاه گیرنده منتقل میشود.
- Intermittently scanned CGM یا FGM
قند فرد را در فواصل زمانی مشخص اندازه گیری و ذخیره میکند اما برای خوانش اطلاعات، لازم است خود فرد سنسور را اسکن کند. سنسور قادر است اطلاعات قند خون را برای حداکثر ۸ ساعت نگهداری کند؛ بنابراین لازم است حداقل هر ۸ ساعت سنسور اسکن شود، تا فرد اطلاعات قند خون خود را به صورت پیوسته دریافت کند.
- professional CGM
در کلینیک ها و با اهداف درمانی استفاده میشود و اطلاعات در اختیار درمانگر قرار میگیرد. معمولا قابلیت استفاده این سیستم ها ۷-۱۰ روز است.
استفاده از سنسور قند برای چه افرادی توصیه میشود؟
مطالعات نشان داده اند که استفاده از سنسور قند در افراد مبتلا به دیابت نوع یک و نوع دو میتواند باعث کاهش ای وان سی و کاهش دفعات افت قند شود در نتیجه به مدیریت بهتر دیابت کمک کند. بنابراین استفاده از این سیستم های پایش قند خون در افراد مبتلا به دیابتی که تحت درمان با انسولین قرار دارند و میتوانند از این سیستمها به صورت ایمن استفاده کنند، توصیه میشود.
از آنجا که افراد میتوانند با استفاده از سنسور هر لحظه به راحتی از وضعیت قند خود آگاه شوند، استفاده از سیستمهای سیجیام برای افراد دیابتی رضایت و آسانی بیشتری را به همراه دارد. همچنین استفاده از سیستمهای سیجیام در افرادی که ترس از سوزن دارد و به این علت از انجام تست قند های روزانه خود امتناع میکنند، میتواند کمک کننده باشد.
بهترین نتایج در استفاده از سیستم CGM برای کنترل قند خون، زمانی حاصل میشوند که فرد از تمام نکات مثبت و منفی استفاده از سیستم، فرآیند نصب صحیح و خوانش و تفسیر درست اطلاعات آگاه باشد.
مزایای سیستم های پایش مداوم قند خون (سیجیام):
– این سیستم ها به صورت خودکار هر چند دقیقه یکبار قند فرد را اندازه گیری و ذخیره میکنند و میتواند روند تغییرات قند خون فرد را به صورت نمودار نشان دهد و یا حتی آن را پیش بینی کند.
– فرد می تواند با استفاده از این سیستم ها، قند خون خود را در دفعات بیشتری نسبت به دستگاه تست قند چک کنند و کنترل بهتری بر قند خون خود داشته باشند.
– بعضی از این سیستم ها، در زمان های افت قند و یا قند خون بالا به فرد هشدار میدهند و از این طریق به تشخیص و درمان سریع تر نوسانات قند کمک میکند.
انتخاب یک سیستم CGM مناسب:
عملکرد سیستمهای سیجیام بر اساس فاکتورهای مختلفی سنجیده میشوند که در آنها به دقت، کیفیت و سرعت عملکرد سیستمهای سیجیام پرداخته میشود. براساس نتایج این بررسیها، تعیین میشود که سیستم مورد نظر دارای استانداردهای لازم است یا خیر. درنتیجه، برای انتخاب یک سیجیام مناسب و تصمیم گیری درمورد نوع آن، فرد باید با پزشک خود در این زمینه مشورت کند. همچنین فرد برای شروع استفاده از سنسور قند باید باپزشک خود مشورت کند تا مطمئن شود که استفاده از سیجیام برای او مناسب است.
رایجترین سیستمهای سیجیام
انواع مختلفی از سیستمهای پایش مداوم قند خون با ویژگیهای متفاوت وجود دارد که در جدول زیر خلاصهای از اطلاعات آنها آمده است:
انواع سیستمهای پایش مداوم قند:

برای ثبت نام با گابریک تماس بگیرید.
۰۲۱-۸۲۴۳۳
داخلی ۱
برو به: فری استایل لیبره، دکسکام جی-۵
پایش مداوم قندخون
پایش مداوم قند خون (CGM) درواقع اندازهگیری مداوم و پیوسته قند خون هر ۵ دقیقه یکبار و در طی ۲۴ ساعت شبانهروز است. به شکل میانگین روزانه ۲۸۸ بار اندازهگیری قند خون در مقایسه با ۴ الی ۱۰ بار تست قند با دستگاه گلوکومتر بدون نیاز به انجام کاری تهاجمی مثل سوراخ کردن انگشت، بدون درد و خونریزی باعث میشود که CGM تبدیل به روش جذابی برای اطلاع از قند خون در بیماران مبتلابه دیابت شود.
اندازهگیری قند خون با گلوکومتر مانند ثبت یک عکس از کل یک ماجرا است درحالیکه استفاده از ابزارهای مختلف پایش مداوم قند خون مانند دستگاه دکسکام G5 یا فری استایل لیبره یا … مانند ثبت یک فیلم از کل ماجرا است به همین دلیل این امکان را به فرد مبتلابه دیابت میدهد تا بتواند قند خون خود را لحظهبهلحظه نظارت کند و تأثیر فعالیت بدنی، غذاها، استرس، داروها، خواب و غیره را روی قند خون شاهد باشد که این میتواند در مدیریت دیابت مفید و مؤثر باشد. مطالعات اخیر نشان دادهاند که استفاده از سیستمهای پایش مداوم قند خون، در مقایسه با روش فعلی اندازهگیری با گلوکومتر، میتواند در کنترل قند خون مؤثر و مفید باشد.
CGM با اندازهگیری قند مایع میان بافتی میتواند میزان قند خون را محاسبه کند درحالیکه تست قند با گلوکومتر و از سرانگشتان دست قند داخل خون را اندازهگیری میکند. تغییرات قند مایع میان بافتی نسبت به تغییرات قند خون ازنظر زمانی کمی تأخیر دارد مخصوصاً در زمانهای که فرد غذا میخورد و یا ورزش میکند. به همین دلیل هنوز تست قند با گلوکومتر دقیقتر از CGM است و در زمانهای مانند درمان افت قند، تنظیم میزان انسولین و یا شرایط خاص لازم است که از تست قند با گلوکومتر استفاده شود.
CGM هم میتواند در کنار پمپ انسولین و هم در کنار تزریقات متعدد روزانه (حداقل ۳ بار تزریق انسولین در شبانهروز) استفاده شود که درهرصورت میتواند سبب کاهش دفعات افت قند خون و مدیریت بهتر دیابت شود.
مزایای استفاده از CGM
- در هر زمان از شبانهروز میتوانید از وضعیت قند خون مطلع شوید.
- میتوانید از شیب قند آگاه شوید و از زمانهای که سطح قند خون در حال افزایش و یا کاهش است آگاه شوید و زودتر اقدام کنید.
- نیاز به تست قند از نوک انگشتان را کاهش میدهند.
- با استفاده از تست قندهای مداوم میتوانید بهتر قند را مدیریت کنید و درنهایت به بهبود HbA1C کمک خواهد کرد.
- میتوانید زمانی که شیب قند خون در حال کاهش است، برای پیشگیری از افت قند اقدام کنید و دفعات افت قند را کاهش دهید.
- میتوانید برای قندهای بالا و یا پائین هشدار قرار دهید.
معایب استفاده از CGM
- اطلاعات زیادی از قند خون در اختیار فرد مبتلابه دیابت میگذارد که میتواند باعث ایجاد سردرگمی در فرد شود.
- نیاز هست که فرد هم انگیزه و هم مهارت داشته باشد تا بتواند از اطلاعات برای مدیریت دیابت استفاده کند.
- هنوز نیاز است که گاهی از تست قند نوک انگشتان استفاده شود.
انواع CGM
CGM ها به دودسته تقسیم میشوند:
Real Time: در این مدل از CGM فرد میتواند در هرزمانی از سطح قند خون خود مطلع شود به این صورت که در هر زمان قند اندازهگیری میشود و به دستگاه خوانش قند ارسال میشود بنابراین فرد میتواند برای قندهای بالا، پائین و یا سرعت تغییرات هشدار تنظیم کند.
Retrospective: در این مدل از CGM فرد نمیتواند در همان لحظه از قند خون خود مطلع شود، مگر اینکه فرد سنسور را اسکن کند.
دستگاه فری استایل لیبره
سازمان غذا و داروی آمریکا، ۲Free Style Libre را بهعنوان اولین دستگاه پایش مداوم قند خون برای افراد دیابتی بالای ۴ سال تائید کرده است. این دستگاه شامل یک ست سنسور و دستگاه خوانش قند خون است. ست سنسور شامل یک اپلیکاتور و سنسور است که کد روی سنسور و اپلیکاتور آن باید یکسان باشد. برای استفاده از سنسور، ابتدا اپلیکاتور روی سنسور قرار میگیرد تا سنسور به بدن متصل شود. بعد از اتصال سنسور دیگر نیازی به اپلیکاتور نیست. با قرار گرفتن سنسور بر روی پوست، دستگاه فری استایل میتواند قند مایع میان بافتی را مرتباً اندازهگیری کرده و با استفاده از الگوریتمها آن را معادل قند خون کند. لازم است سنسور در دمای ۳۰-۲۵ سانتیگراد نگهداری شود. عدم نگهداری سنسور در این شرایط سبب کاهش کار آیی آن میشود.
محل نصب سنسور، نباید در طی فعالیتهای روزانه چین بردارد و یا خم شود و باید با محل تزریق انسولین ۲.۵ سانتیمتر فاصله داشته باشد. سنسور نباید در محل زخم، خال گوشتی، توده و یا خطوط پوستی ناشی از چاقی و لاغری، نصب شود. توصیه میشود سنسور در ناحیه پشت بازو نصب شود. نصب سنسور در محل مطمئن باعث اتصال بهتر سنسور به بدن و کاهش آسیب پوستی میشود. در زمان نصب سنسور نیازی به چینپوستی یا کشش نیست. زمانی که سنسور بر روی بدن نصب است، ممانعتی برای انجام فعالیتهایی مانند ورزش، شنا، حمام وجود ندارد. اگر زمانی که سنسور به دست متصل است و میخواهید شنا کنید به این نکته توجه داشته باشید که عمق آب بیشتر از ۱ متر نبوده و بیشتر از ۳۰ دقیقه دستگاه در زیرآب نباشد. قسمت دیگر دستگاه، دستگاه نمایشدهنده قند خون است که شبیه موبایل است. زمانی که تصمیم دارید قند خون را پایش کنید با قرار دادن این دستگاه در فاصله ۴ سانتیمتری سنسور، میزان قند خونروی مانیتور دستگاه نمایش داده میشود.
» امکانات دستگاه
یکی از ویژگیهای منحصربهفرد این دستگاه این است که نیاز به تست قند از نوک انگشت را کاهش میدهد و همچنین نیازی به کالیبره کردن با استفاده از نمونه خون و نوار تست قند ندارد. دستگاه علاوه بر نمایش عدد قند خون، نمودارهای نوسانات قند خون را نیز نشان میدهد. در کنار نمودارها، فلشهایی دیده میشود که نشانگر افزایش و یا کاهش ناگهانی و یا آهستهی قند خون هستند. دستگاه دارای حافظهای است که میتواند میزان غذای مصرفی، دوز تزریقی انسولین و اطلاعات حاصل از پایش قند خون را تا ۹۰ روز در خود ذخیره کند.
این دستگاه به چه کسانی توصیه میشود؟
به دلیل وجود تفاوتهای فیزیولوژیکی بین مایع میان بافتی و خون مویرگی نتایج حاصل از دستگاه تست قند و سیستم Free Style Libre میتواند متفاوت باشد. این تفاوتها در زمانهایی که تغییرات سریعی در قند خون اتفاق میافتد بیشتر دیده میشود که در صورت لزوم و برای اطمینان از وضعیت قند خون در این شرایط میتوانید از دستگاه تست قند استفاده کنید مثلاً بعد از صرف غذا، ورزش و یا بعد از تزریق انسولین.
- استفاده از این دستگاه برای افراد کمتر از ۴ سال، بیماران بدحال، زنان باردار و افرادیکه دیالیز میشوند به دلیل کافی نبودن مطالعات و احتمال تأثیر بعضی از داروها و شرایط متفاوت در این افراد توصیه نمیشود. بعضی از داروها میتوانند بر روی نتایج حاصل از دستگاه تأثیرگذار باشند برای مثال مصرف ویتامین C باعث میشود که دستگاه به شکل کاذب قند خون را بیشتر نشان دهد، همچنین مصرف آسپرین و پمادهای پوستی حاوی سالیسیلات اسید میتواند به شکل کاذب قند خون را کمتر نشان دهد.
- توصیه میشود در زمان تصویربرداری (X-Ray) ازسنسور استفاده نشود چراکه تشعشعات میتواند بر روی عملکرد دستگاه تأثیرگذار باشد.
با مشاهده علامات زیر، لازم است که حتماً بهوسیله دستگاه تست قند، قند خود را چک کنید:
علامت LO بر روی دستگاه نشانگر قند خون کمتر از ۴۰ است و لازم است قبل از انجام هر اقدام درمانی یکبار قند خون با دستگاه تست قند اندازهگیری شود.
علامت HI بر روی دستگاه نشانگر قند خون بیشتر از ۵۰۰ است و لازم است قبل از انجام هر اقدام درمانی یکبار قند خون با دستگاه تست قند اندازهگیری شود.
درصورتیکه علائم افت قند و یا علائم قند بالا را دارید قبل از انجام هر اقدام درمانی لازم است که قند خون خود را با دستگاه تست قند اندازهگیری کنید و بر اساس نتایج تست قند دستگاه تصمیمگیری نمایید.
زمانی که دستگاه نمودار یا عدد قند خون یا فلشهایی که نشاندهنده افزایش یا کاهش قند خون هستند را نمایش نمیدهد، ابتدا قند را با دستگاه تست قند اندازه گرفته و بر اساس نتایج تست قند دستگاه تصمیمگیری کنید.
دستگاه دکسکام جی-۵
دکسکام G5 مانند اغلب سیستمهای پایش مداوم قند خون، از سه جز تشکیلشده است: یک سنسور که دقیقاً زیرپوست قرارگرفته و حدود یک هفته قند خون را بهصورت مداوم اندازهگیری میکند. طول عمر هر سنسور ۷ روز است. سنسور علاوه بر گزارش میزان قند خون هر ۵ دقیقه یکبار، روند افزایش یا کاهش قند خون نیز نشان داده میشود.
یک فرستنده که به سنسور متصل است و اعدادی که میخواند را به پمپ انسولین ارسال میکند و یک گیرنده بدون سیم، گوشی هوشمند یا پمپ که اعداد اندازهگیری شده را میخواند. این سیستم به کاربر نشان میدهد که میزان قند خون با چه سرعتی رو به کاهش یا افزایش است و یا در محدوده ثابتی قرار دارد. علاوه بر این، بر اساس محدودههای قند خون که توسط پزشک، گروهدرمانی و فرد دیابتی تعیین میگردد، دستگاه قادر خواهد بود در مواقعی که قند خون خیلی بالا میرود یا خیلی پایین میآید، زنگ هشداری را به صدا درآورد و فرد را مطلع نماید.
با اینحال، این سیستم میبایست حداقل دو بار در روز با اندازهگیری قند خون توسط دستگاه گلوکومترکالیبره شود.
دکسکام G5 برای کنترل دیابت در افراد بالای دو سال قابلاستفاده است. تفسیر نتایج دکسکام G5 میبایست بر اساس روند قند خون و اندازهگیریها با ترتیب زمانی انجام گیرد. این دستگاه همچنین قادر به شناسایی دورههای افت قند خون و قند خون بالا بوده تا فرد دیابتی بتواند درمان لحظهای و بلندمدت مناسبی برای این دو حالت در نظر گیرد. دکسکام G5 برای استفاده شخصی و یک نفرِ بوده و نیازمند تجویز پزشک است.
با توجه به اطلاعاتی که دستگاه در اختیار قرار میدهد، فرد دیابتی میتواند در رابطه با تنظیم دوز انسولین یا کربوهیدرات مصرفی خود، تصمیمات بهتری بگیرد. علاوه بر این، با استفاده از گزارشها ارائهشده توسط دستگاه، فرد دیابتی قادر خواهد بود الگوهای قند خون خود را بهگونهای تحلیل کند تا در درازمدت بتواند با برنامههای مناسب درمانی، میزان قند خون خود را در محدوده طبیعی حفظ کند. یکی دیگر از قابلیتهای این دستگاه این است که هنگامیکه قند خون شروع به کاهش یا افزایش شدید میکند، دستگاه میتواند به کاربر هشدار دهد.
چه مواقعی نباید از این دستگاه استفاده کرد؟
دکسکام G5، در طول انجام مراحل MRI، سیتیاسکن و دیاترمی آزمایش نشده است؛ پس پیش از انجام چنین اقدامات درمانی، لازم است سنسور، رابط و گیرنده کنار گذاشته شود. میدان مغناطیسی و گرما ممکن است به اجزای دستگاه آسیب رسانده و باعث میشود قند خون نادرست نشان دادهشده یا هشدارها درستکار نکنند.
مصرف داروهای حاوی استامینوفن ممکن است قند خون را بهطور اشتباه بالاتر از واقعیت نشان دهد. اشتباه در عدد قند خون خواندهشده، در افراد مختلف متفاوت است و بستگی به میزان استامینوفن فعال در بدن دارد. پس اگر بهتازگی استامینوفن استفادهشده باشد، بر اساس نتایج پایش قند خون با دستگاه دکسکام، نبایستی تصمیمات مربوط به دیابت گرفته شود.
مطالب مرتبط: راهنمای خرید دستگاه تست قند خون
منبع