شیردهی و دیابت
تغذیه با شیر مادر یکی از بهترین هدایایی است که مادران می‌توانند به فرزندان خود بدهند. این روش طبیعی تغذیه نوزاد، علاوه بر تأمین مواد مغذی ضروری، پایه‌ای قوی برای پیشگیری از بیماری‌های مزمن در آینده ایجاد می‌کند. مادران مبتلا به دیابت نیز می‌توانند با برنامه‌ریزی، مدیریت دقیق و تحت نظر پزشک (شامل متخصص غدد، متخصص زنان و زایمان و متخصص اطفال)، تجربه‌ای موفق از شیردهی داشته باشند. در این مقاله به بررسی اهمیت شیردهی برای مادران دیابتی و نکات ضروری برای مدیریت بهتر این فرآیند می‌پردازیم.
فواید شیردهی برای نوزادان مادران دیابتی
تغذیه با شیر مادر از جنبه‌های مختلفی به سلامت نوزاد کمک می‌کند:
- کاهش خطر دیابت نوع یک: نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، در آینده کمتر در معرض ابتلا به دیابت نوع یک قرار می‌گیرند.
- پیشگیری از چاقی: احتمال اضافه وزن یا چاقی که عامل خطر دیابت نوع دو است، در کودکانی که با شیر مادر تغذیه شده‌اند کمتر است.
- تقویت سیستم ایمنی: تغذیه با شیر مادر خطر ابتلا به عفونت‌های گوش، بیماری‌های تنفسی، آسم و سایر مشکلات جدی سلامت را کاهش می‌دهد.
- کاهش خطر ابتلا به آلرژی‌ها و اگزما
- بهبود رشد شناختی
کاهش خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)
فواید شیردهی برای مادران مبتلا به دیابت
شیردهی نه‌تنها برای نوزاد مفید است، بلکه تأثیرات مثبتی بر سلامت مادر دارد:
- کاهش خطر دیابت نوع دو: شیردهی به کاهش احتمال ابتلا به دیابت نوع دو در افرادی که دیابت بارداری دارند کمک می‌کند؛
- ـ پیشگیری از بیماری‌های مزمن: خطر ابتلا به فشار خون بالا، سرطان‌های پستان و تخمدان، پوکی استخوان و آرتروز در مادر کاهش می‌یابد.
- مدیریت وزن: شیردهی به کاهش وزن اضافۀ دوران بارداری کمک می‌کند و باعث بازگشت سریع‌تر بدن به حالت قبل از بارداری میشود.
مصرف داروهای خوراکی دیابت در دوران شیردهی:
مصرف اکثر داروهای دیابت در دوران شیردهی بی‌خطر است، اما بعضی از زنان مبتلا به دیابت نوع دو ترجیح می‌دهند به مصرف انسولین ادامه دهند زیرا انسولین وارد شیر مادر نمی‌شود.
شیردهی ممکن است باعث نوسان قند خون شود و لازم است اندازهگیری قند خون دقیق‌تر انجام شود و میزان داروها یا انسولین مصرفی توسط پزشک تنظیم شود.
دیابت بارداری و شیردهی
دیابت بارداری حالتی است که در اواخر بارداری رخ می‌دهد و می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش دهد. با این حال، شیردهی می‌تواند این خطر را به میزان زیادی کاهش دهد. شیردهی به مدت حداقل دو ماه، خطر دیابت نوع دو را تا 50 درصد کاهش می‌دهد. شیردهی بیش از پنج ماه تأثیر بیشتری در کاهش این خطر دارد. علاوه‌بر این، شیردهی به بهبود عملکرد انسولین و تنظیم قند خون هم کمک می‌کند. توجه داشته باشید که اگر به دیابت بارداری مبتلا شدید، پیگیری منظم قند خون پس از زایمان برای تشخیص زودهنگام دیابت نوع دو ضروری است و حتی توصیه می‌کنیم حتی پس از اتمام دورۀ شیردهی، به‌طور منظم قند خون خود را اندازه بگیرید.
نکات مهم برای مادران دیابتی در شیردهی
1. پایش قند خون
ـ قبل و بعد از هر بار شیردهی قند خون خود را اندازهگیری کنید؛
ـ افت قند خون در دوران شیردهی شایع است. بنابراین داشتن میان‌‌وعده‌های کوچک و مکرر حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده و پروتئین را توصیه می‌کنیم.
2. مشورت با پزشک
ـ بیشتر داروهای دیابت مانند انسولین و متفورمین در دوران شیردهی بی‌خطر هستند، اما تغییر در دوز انسولین ممکن است لازم باشد.
3. نکات تغذیه‌ای
ـ پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و غنی از فیبر، پروتئین و چربی‌های سالم و مصرف میان وعده‌های سالم و متعادل در طول روز به مدیریت قند خون و تولید بهتر شیر کمک می‌کند؛
ـ نوشیدن آب کافی برای تولید شیر و جلوگیری از کم‌‌آبی بدن ضروری است.
اهمیت تماس پوستی و تغذیۀ زودهنگام
تماس پوستی با نوزاد و شروع به‌موقع شیردهی ازجمله اقداماتی است که به تنظیم قند خون نوزاد و پیشگیری از افت قند کمک می‌کند. این روش همچنین ارتباط عاطفی مادر و نوزاد را تقویت می‌کند.
دریافت آموزش دربارۀ نشانه‌های افت قند خون نوزادی (مانند لرزش، بی‌قراری و تغذیه ضعیف) اهمیت دارد.
راهکارهای جایگزین در صورت عدم امکان شیردهی
اگر به هر دلیلی مادر قادر به شیردهی نیست، استفاده از شیر خشک مخصوص نوزادان زیر نظر پزشک بهترین گزینه است. این نوع شیر خشک‌ها همۀ مواد مغذی مورد نیاز نوزاد را تأمین می‌کند. هرگز از شیر خشک‌های معمولی یا شیر گاو برای تغذیۀ نوزاد استفاده نکنید، زیرا ممکن است برای نوزاد مضر باشد.
واکسیناسیون و شیردهی
تزریق واکسن کرونا در دوران شیردهی ایمن است، اما انتخاب نوع واکسن باید با مشورت پزشک انجام شود. این اقدام از مادر و نوزاد در برابر بیماری‌های جدی محافظت می‌کند.
درنهایت
شیردهی برای مادران مبتلا به دیابت علاوه‌بر تأمین نیازهای نوزاد، مزایای بسیاری برای سلامتی مادر دارد. رعایت نکات علمی، پایش دقیق قند خون و مشورت با متخصصین می‌تواند تجربۀ شیردهی موفق و بی‌خطری را برای مادران دیابتی به ارمغان بیاورد. اگر در این مسیر با چالشی روبرو شدید، انجمن دیابت گابریک آمادۀ ارائۀ مشاوره و خدمات تخصصی به شما است.
جهت شرکت در کلاس ها با شماره 82433-021 تماس بگیرید.
مدرسه دیابت گابریک
برای مشاهده کلاس های آموزشی کلیک کنید
شیردهی و دیابت
تغذیه با شیر مادر یک فرآیند ساده و طبیعی است که به فرزند شما کمک می کند تا زندگی سالم تری را آغاز کند. به همین دلیل به مادران مبتلا به دیابت نیز توصیه می شود حداقل شش ماه برای شیردهی به نوزاد خود برنامه ریزی کنند.
فواید تغذیه با شیر مادر برای فرزند: نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، در آینده ریسک کمتری در ابتلا به دیابت نوع 1 دارند. همنطور احتمال اضافه وزن یا چاقی، به عنوان یک عامل خطر برای دیابت نوع 2، در آینده برای آنها کمتر است. تغذیه با شیر مادر همچنین با خطر کمتر ابتلا به آسم ، اگزما ، بیماری تنفسی ، عفونت گوش و سایر مشکلات سلامتی جدی در کودکان همراه است.
فواید شیردهی برای مادر: شیردهی به نوزادان می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 ، فشار خون بالا ، سرطان سینه ، سرطان تخمدان ، پوکی استخوان و آرتروز را در مادران کاهش دهد. همچنین می تواند به مادر برای کاهش اضافه وزن دوران بارداری کمک کرده و منجر به کاهش دوران نقاهت پس از زایمان شود.
دیابت بارداری
در برخی از زنان در اواخر دوران بارداری، سطح قند خون بیش از حد بالا میرود (هایپرگلایسمی) در صورتی که قبل از بارداری مبتلا به دیابت نبودهاند. به این حالت دیابت بارداری گفته می شود. خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در مادرانی که دچار دیابت بارداری می شوند، بالا است، اما خبر خوب این است که شیردهی می تواند این خطر را کاهش دهد زیرا به بدن در تنظیم قند خون و عملکرد انسولین کمک می کند.
مدت زمان شیردهی نیز از جمله عواملی است که بر احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 تأثیر می گذارد. در یک مطالعه، شیردهی به مدت بیش از دو ماه خطر ابتلا را تقریباً به نصف کاهش می دهد و شیردهی بیش از پنج ماه باعث کاهش خیلی بیشتر خطر ابتلا شد.
دیابت بارداری می تواند یک هشدار اولیه باشد که شما در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 در مراحل بعدی زندگی خود هستید. یک تا سه ماه پس از تولد نوزاد ، برای انجام آزمایشهای غربالگری لازم به پزشک متخصص خود مراجعه کنید و این نکات ساده را برای کاهش خطر ابتلا انجام دهید: تغذیهی سالم ، کنترل وزن و فعالیت بدنی بیشتر.
اقدامات لازم بعد از زایمان
استفاده از اکثر داروهای دیابت از جمله انسولین و متفورمین در دوران شیردهی بی خطر است. اما با این حال با پزشک غدد خود مشورت کنید ، زیرا مقدار انسولین مورد نیاز شما ممکن است تغییر کند. شیردهی می تواند باعث نوسان قند خون شما شود، بنابراین قند خون خود را با دقت پایش کنید.
توجه داشته باشید برخی از نوزادانی که مادرانشان از قبل مبتلا به دیابت (نوع 1 یا نوع 2) بوده اند و یا دچار دیابت بارداری شده اند، ممکن است بعد تولد دچار قند خون پایین (هیپوگلایسمی) شوند؛ در نظر داشته باشید این موضوع به این معنی نیست که آنها به مکمل شیر خشک نیاز دارند یا نمی توانند از شیر مادر تغذیه کنند. قند خون پایین نوزادان اغلب با تغذیه زود هنگام با شیر مادر و تماس پوستی با مادر درمان می شود.
اگر مادر در ابتدا با شیردهی مشکل دارد یا شیر کافی تولید نمی کند ، باید این موضوع را با متخصص زنان و یا دیگر متخصصان این حوزه در میان بگذارد. توصیه میشود مادران حین استفاده از شیر خشک یا شیر اهدایی سایر مادران، به تلاش خود برای شیردهی ادامه دهند. همچنین مادران می توانند نوزاد را خود را با شیر دوشیدهشده تغذیه کنید، برای این منظور احتمالا باید به طور منظم از شیردوش استفاده کنند.
اگر به هر دلیلی مادر قادر به شیردهی نیست ، شیر خشک انتخاب خوبی است. توجه داشته باشید که حتما از شیرخشک مخصوص نوزادان استفاده نمایید و نه شیرخشکهای معمولی که عموما از شیر گاو تهیه می شوند. فرمولاسیون شیرخشکهای مخصوص نوزادان برای تأمین پروتئین ها ، قندها ، چربی ها و ویتامین های مورد نیاز نوزاد، مشابه شیر مادر، به طور دقیق طراحی شده اند. درست است که تغذیه با شیر خشک تمام مزایای تغذیه با شیر مادر را ندارد ، اما مهمترین مشئله تغذیه کافی نوزاد است بنابراین با راهنمایی پزشک در صورت نیاز به موقع تغذیه با شیرخشک را آغاز کنید.
نکات کلیدی به مادران مبتلا به دیابت برای شیردهی:
- شیردهی به نوزاد خود را در اسرع وقت بعد از زایمان شروع کنید.
- در ابتدای دوران بعد از زایمان چندین بار در طول روز به نوزاد خود شیر بدهید و تماس پوستی زیاد برقرار کنید.
- آرام باشید و تا زمانی که ترشح شیرتان آغاز میشود صبور باشید.
- قبل از شروع به شیردهی و یا در طول آن یک میان وعده میل کنید. و یک خوراکی حاوی قندهای ساده را در کنار خود داشته باشید تا در صورت لزوم قند خون شما به سرعت افزایش بدهد.
- حتماً در طول شبانهروز مایعات فراوان بنوشید تا هیدراته بمانید.
- سطح قند خون خود را هر بار قبل و بعد از شیردهی اندازهگیری کنید.
شیردهی گاهی اوقات بیشتر از آنچه انتظار می رود چالش برانگیزتر است. دریافت راهنمایی در این مورد از سایر مادران شیرده دیابتی و متخصصین حرفه ای در این زمینه می تواند کمککننده باشد.
واکسیناسیون کرونا در دوران شیردهی
به طور کلی توصیه میشود مادران شیرده هم واکسن کرونا دریافت نمایند اما باید در رابطه با نوع واکسن دریافتی از پزشک خود راهنمایی بگیرند.
منبع