بیماری عروق محیطی یکی از عوارض دیابت است و زمانی رخ میدهد که عروق محیطی در بدن فرد دیابتی به دنبال عدم کنترل قند خون آسیب ببینند. این آسیب‌ها می‌توانند منجر به مسدود شدن یا تنگی عروق شوند و به دنبال این اتفاق، خون رسانی به اعضای بدن کاهش می‌یابد. بیماری عروق محیطی از هر 3 فرد مبتلا به دیابت که سن بالاتر از 50 سال دارند، یک نفر را تحت تاثیر قرار میدهد.
عروق یا رگ‌ها ساختارهای لوله مانندی هستند که در سرتاسر بدن وجود دارند و وظیفه خون‌رسانی به اعضا و بافت‌های مختلف بدن را بر عهده دارند. سلول‌های بدن از طریق رگ‌های خونی مواد غذایی و اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند. قند خون بالا و کنترل نشده به مرور زمان به عروق مختلف بدن فرد مبتلا به دیابت آسیب می‌رساند و منجر به تنگی عروق می‌شود. این عارضه در عروق کوچک و بزرگ بدن ممکن است اتفاق بیافتد اما عروق کوچک و محیطی چون دیواره نازک‌تری دارند نسبت به آسیب حساس‌تر هستند. با آسیب دیواره عروق، خون‌رسانی به بافت‌ها مختل می‌شود و در نتیجه عملکرد اعضای بدن می‌تواند تحت تاثیر قرار گیرد. بیماری عروق محیطی ازجمله عوارضی است که حتی در افراد مبتلا به پیش‌دیابت دیده می‌شود.
در کنار عدم کنترل قند خون عوامل دیگری نیز خطر ابتلای فرد دیابتی به بیماری عروق محیطی را افزایش می‌دهند ازجمله:
– مصرف سیگار و سایر دخانیات
– فشار خون بالا
– کلسترول بالا
– اضافه وزن
– سابقه بیماری‌های قلب و عروق
بیماری عروق محیطی عامل بروز بسیاری از عوارض دیابت است، مثل زخم پای دیابتی، نفروپاتی (آسیب به کلیه ها)، رتینوپاتی (آسیب به چشم) و غیره. برای مثال در فردی که دچار نوروپاتی محیطی است و احتمال آسیب به پاها و زخم شدن آن‌ها زیاد است، بیماری عروق محیطی می‌تواند باعث اختلال در خون رسانی به پاها شود و در صورت ایجاد زخم عواقبی مثل نرسیدن آنتی‌بیوتیک‌ها، اکسیژن و مواد غذایی به محل زخم و در نتیجه عدم بهبود آن را به دنبال دارد. همین مسئله می‌تواند آسیب‌های کوچک و جزئی را به زخم‌های جدی و بزرگ‌تر تبدیل کند.
متأسفانه بیماری عروق محیطی در بسیاری از افراد مبتلا بدون علامت است. اما در صورتی که در فرد علامتی ایجاد شود می‌تواند از موارد زیر باشد:
– گرفتگی عضلات ساق پا به هنگام راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها
– بی‌حسی یا احساس سرما در پاها
– رنگ پریدگی یا رنگ آبی در انگشتان
– ریزش موی پاها و ساق پا
– تاخیر در بهبود زخم‌ها و آسیب‌ها
برای تشخیص بیماری عروق محیطی یا PAD معایناتی صورت میگیرد که مرسوم‌ترین آن‌ها تست ABI است. در صورتی که نتیجه تست ABI نشان دهد که احتمال بیماری عروق محیطی وجود دارد، معاینات دیگری از جمله عکسبرداری از عروق ممکن است انجام گیرد. این معاینات در ادامه شرح داده می‌شوند.
این معاینه جریان خون را در پایین ترین عروق خونی بدن (در پاها) می‌سنجد و دقیق ترین و تخصصی ترین روش برای تشخیص PAD یا بیماری عروق محیطی شناخته می‌شود. در این معاینه، نسبت نبض مچ پا به نبض مچ دست سنجیده می‌شود. براساس نتایج تست تعیین می‌شود که فرد دچار مشکلات عروق محیطی است یا خیر.
با وجود اینکه ABI بهترین راه برای شناسایی و تشخیص بیماری عروق محیطی است، اما ممکن است همراه با خطا باشد؛ بنابراین معمولا ABI همراه با سایر معاینات عروق انجام میگیرد.
در معاینه عروق با سونوگرافی، ساختار عروق بررسی می‌شوند. در افراد مبتلا به دیابت، بیماری عروق محیطی بیشتر در پایانه عروق رخ میدهد بنابراین معاینه باید از انتهای عروق آغاز شود. در غیر این صورت احتمال تشخیص بیماری عروق محیطی کاهش می‌یابد.
معمولا در شرایطی که بیماری عروق محیطی با توجه به معاینات و علائم بالینی تشخیص داده می‌شود، نیازی به عکس برداری از عروق نیست. اما در مواردی که بیماری عروق محیطی حاد تشخیص داده می‌شود، برای تعیین شدت و محل آسیب به عروق لازم است که عکسبرداری صورت گیرد. عکسبرداری ممکن است ام‌آر‌آی یا سی‌تی‌اسکن باشند.
درمان بیماری عروق محیطی در بیماران مبتلا به دیابت بر مبنا کاهش عوامل خطر انجام میگیرد.
– کنترل قند خون
– کاهش ای وان سی به کمتر از 6.5
– ترک سیگار
– کنترل فشار خون
– کاهش کلسترول LDL
– مصرف دارو (بسته به شرایط فرد و تجویز پزشک)
درصورتی که آسیب عروق شدید باشد، ممکن است با تشخیص پزشک نیاز به عمل جراحی (مثل بای‌پس یا ET) نیز وجود داشته باشد.
درصورتی که شما نیز مبتلا به دیابت هستید و علائمی مثل سرما یا بی‌حسی پاها، درد پا هنگام راه رفتن و بالا رفتن از پله‌ها دارید، این موضوع را با تیم درمان خود مطرح کنید و درصورت لزوم و تشخیص پزشک، درمان لازم را برای آن انجام دهید.
برای دریافت مشاوره کلیک کنید
