شروع یک سفر دلپذیر و لذت‌بخش با دیابت، نیازمند یک برنامه ریزی دقیق و آمادگی کامل است. سفر برای افراد دیابتی فقط شامل تعیین مقصد و یا برآورد هزینه نیست بلکه برنامه ریزی قبل از سفر، جمع آوری تجهیزات کنترل قند خون، برنامه ریزی و برآورد وضعیت قند خون در طی سفر را هم شامل می شود. بی توجهی یا سهل انگاری در کنترل قند خون در طی سفر می تواند تجربیات تلخی را با خودش به همراه داشته باشد بنابراین توجه به دیابت و اینکه آن هم همسفری است که در مسافرت ما ر ا همرامی می کند می تواند در کاهش مشکلات کمک کننده و موثر باشد. افراد مبتلابه دیابت لازم است که برای همه مراحل سفر و مدیریت قند خون در قبل و طی سفر برنامه ریزی و آمادگی های لازم را داشته باشند که در مورد همه این موارد به شکل کامل صحبت خواهیم کرد.
برنامه‌ریزی و آمادگی قبل از سفر
برنامه‌ریزی قبل از سفر می تواند باعث کاهش نگرانی و دغدغه ها شود. گاهی این برنامه ریزی و آمادگی ممکن است نیازمند به زمان بیشتری داشته باشد اما بسیار ارزشمند خواهد بود. برای این کار به موارد زیر توجه کنید:
اگر می‌خواهید برای مدت طولانی به مسافرت بروید، مخصوصاً خارج از کشور، بهتر است 6 هفته قبل از مسافرت به پزشک خود مراجعه کنید تا قبل از سفرمعاینات و آزمایشات لازم را برای شما انجام دهد. همین‌طور از پزشک خود بخواهید که نامه‌ای بنویسد که در آن شرحی از بیماری، نوع درمان، نام دارو، مکمل‌های مصرفی، داروها یا غذاهای که به آنها آلرژی دارید را ثبت کند تا چنانچه مشکلی در سفر پیش آمد بتواند به شما و کادر درمان کمک کند.
ازآنجاکه به دلایل مختلف؛ مثل گم‌شدن، آسیب دیدن و…؛ ممکن است به تهیه انسولین و یا دارو در سفر نیاز داشته باشید، از پزشک معالج بخواهید تا یک نسخه اضافی برایتان بنویسد تا در صورت وقوع شرایط اضطراری در طول سفر با همراه داشتن آن، بتوانید از داروخانه انسولین و یا دارو تهیه کنید.
اگر به کشوری سفر می‌کنید که حمل دارو به آن غیرقانونی است باید پیش از سفر از پزشک درخواست کنید که برای حمل دارو، نامه‌ای بنویسد که در آن اسم دارو، علت مصرف و نحوه مصرف آن ذکر شود.
درصورتی‌که به کشوری سفر می‌کنید که ازنظر زمانی با کشور شما اختلاف‌زمانی دارد این اختلاف‌زمانی، می‌تواند شما را در رابطه با زمان تزریق انسولین و مصرف وعده‌های غذایی با چالش روبرو کند. بنابراین لازم است که در مورد اختلاف‌زمانی، تغییر زمان مصرف انسولین، تنظیم دوز آن و چالش‌های احتمالی با پزشک خود مشورت کنید.
در صورت لزوم واکسینه شوید: لازمه سفر به بعضی از کشورها، انجام واکسیناسیون در برابر بعضی از بیماری‌ها است، حتماً به این موردتوجه کنید.
بیمه سفر تهیه کنید: تهیه بیمه سفر می تواند در کاهش هزینه های احتمالی مفید و موثر باشد.
قبل از اینکه وسایل موردنیاز برای سفر را جمع کنید، ابتدا یک لیست از وسایل و تدارکات لازم برای کنترل قند و تزریق انسولین در سفر تهیه کنید. شاید این کار به نظر زمان‌بر باشد اما تهیه این لیست قبل از سفر کمک می‌کند تا بتوانید وسایل موردنیاز خود را سریع‌تر و با اطمینان خاطرجمع آوری کنید و این لیست برای سفرهای بعدی نیز می‌تواند به شما کمک کند.
برای تهیه چک لیست، ابتدا لیستی از وسایل موردنیاز را تهیه و یادداشت کنید. سپس یک‌بار مواردی را که یادداشت کرده‌اید را بررسی کنید تا موردی از قلم نیفتاده باشد بعد از اطمینان از کامل بودن چک‌لیست، وسایل خود را بر اساس آن جمع‌آوری کنید.
در حمل تجهیزات کنترل قند خون به این نکات توجه داشته باشید.
بلیط قطار یا هواپیما را با دقت تهیه کنید.
برنامه‌ریزی و آمادگی در زمان سفر
به یاد داشته باشیم که در طی سفر نیز به هماهنگی و برنامه ریزی نیاز داریم که با قبل از سفر کمی متفاوت است. در طی سفر حتما به نکات زیر توجه کنید.
حمل وسایل و تجهیزات تست قند در سفر
– همه انسولین و تجهیزات کنترل قند خون خود را در یک ساک یا کیف‌دستی قرار ندهید، بلکه قسمتی از آن را در یک کیف‌دستی و مابقی را در کیف دیگری قرار دهید تا درصورت گم‌شدن یا آسیب دیدن یکی از این کیف‌ها، با کمبود انسولین یا تجهیزات کنترل قند خون مواجه نشوید.
– در طی سفر انسولین، داروها و دستگاه تست قند خون خود را در دسترس و نزدیک خود قرار بدهید تا برای استفاده از آنها دچار مشکل نشوید.
– در هنگام سفر با هواپیما، انسولین و دستگاه تست قند را به قسمت بار تحویل ندهید علاوه بر اینکه آنها در دسترس شما نیستند امکان دارد به دلیل تغییرات دما در قسمت بار مثل سرمای شدید انسولین و دستگاه تست قند شما آسیب ببینند. از کیف خنک‌کننده (کیف فریو) برای حمل انسولین مصرفی خود استفاده کنید.
– صندوق عقب و یا داشبورد ماشین محل مناسبی برای نگهداری انسولین در سفر نیست چراکه حرارت و نور می‌تواند سبب کاهش اثربخشی انسولین شده و کنترل قند خون را با مشکل مواجه کند.
– در قطار یا هواپیما اگر نیاز به‌جای خنک برای نگهداری داروها یا وسایل خوددارید حتماً به مهماندار هواپیما یا قطار بگویید.
– اگر با هواپیما مسافرت می‌کنید به بازرس بگویید که سرنگ و لنست در کیف‌دستی خوددارید.
– اگر با هواپیما سفر می‌کنید و پمپ انسولین یا دستگاه‌های پایش مداوم قند خون(CGM) دارید باید خدمه پرواز را مطلع کنید برای اینکه این دستگاه‌ها می‌توانند سبب اختلال در عملکرد رادار برخی از هواپیماها شوند.
– اگر تنها سفر می‌کنید حداقل به یک نفر از هم‌گروهی‌های خود و یا مهماندار هواپیما و یا قطار بگویید که دیابتی هستید.
عبور از گیت
هنگام عبور از گیت از نوع آن مطلع شوید. عبور از گیتهای فلزیاب بر روی عملکرد پمپ انسولین و دستگاه‌های پایش مداوم قند خون (CGM) تاثیر ندارد اما عبور از گیت X-ray می‌تواند سبب اختلال در عملکرد پمپ‌های مدترونیک، تاندم و دستگاه‌های پایش مداوم قند خون مثل دکسکام و مدترونیک شود. بهتر است قبل از پرواز با سازنده فناوری خود در این مورد مشورت کنید.
در زمان عبور از گیت این موضوع را به مسئول گیت اطلاع دهید و بگوئید که قادر به جداکردن این وسایل از خود نیستید. تجهیزات پمپ و یا سنسور اضافی خود را در کیف دستی قرار دهید و از مسئول گیت بخواهید که بدون رد کرد آنها از اشعه ایکس و با چک کردن دستی اجازه عبور دهد.
از مصرف وعده‌های غذایی و میان وعده در سفر غافل نشوید.
در همه مسافرت‌ها (هواپیما، قطار و ماشین) مقداری میان وعده و یا غذا به همراه داشته باشید که اگر دسترسی به غذا یا رستوران نداشتید یا اینکه غذا دیرتر آماده شد شما دچار مشکل نشوید. میان وعده‌های انتخاب کنید که نیاز به نگهداری در یخچال نداشته باشند مثل میوه، پاپ کورن، آجیل یا یک‌لقمه‌نان و پنیر. همچنین خوراکی‌های لازم برای درمان افت قند را همیشه همراه خود داشته باشید.
در سفر غذای خود را با زیرکی انتخاب کنید. ابتلا به دیابت به این معنا نیست که شما نمی‌توانید غذاهای موردعلاقه‌ی خود را بخورید یا نمی‌توانید غذای جدیدی را امتحان کنید، بلکه باید در انتخاب اندازه و نوع غذاها بیشتر دقت کنید. از خرید غذاهای خیابانی پرهیز کنید و بهتر است از سبزیجات پخته‌شده، میوه‌های که قابل پوست‌گیری هستند، لبنیات پاستوریزه شده، غذاهای سالم که از رستوران‌های تمیز و بهداشتی تهیه شده است استفاده کنید.
سفر در هواپیما یا مناطق گرمسیر احتمال کم‌آبی را می‌تواند افزایش دهد بنابراین به مصرف آب توجه کنید و حتماً از آب نوشیدنی سالم و بهداشتی استفاده کنید.
در سفر برای مسواک زدن بجای آب‌لوله‌کشی حتماً از بطری‌های آب آشامیدنی استفاده کنید.
مراقب پاهای خود باشید.
در مسافرت بیشتر مراقب پاهای خود باشید به همین منظور کفش‌های راحتی همراه خود داشته باشید و هرگز بدون کفش یا دمپایی حتی در حمام یا کنار ساحل راه نروید. هرروز پاهای خود را معاینه کنید و بهداشت آن را رعایت کنید.
به میزان فعالیت بدنی خود در طی سفر و اثر آن بر روی قند خون توجه کنید.
تغییر میزان فعالیت بدنی در زمان سفر، می‌تواند باعث نوسانات قند خون شود. مثلاً زمانی که مسیر طولانی را در ماشین یا هواپیما به حالت نشسته هستید میزان فعالیت شما کم است و این کم‌تحرکی می‌تواند سبب افزایش قند خون شود. درحالی‌که وقتی در حال گردش در یک شهر دیدنی یا راهپیمایی در طبیعت هستید میزان فعالیت شما زیاد شده است و احتمال افت قند وجود دارد. پس لازم است در سفر قندهای خود را قبل از هر وعده غذا و 2 ساعت بعدازآن و در صورت لزوم به‌دفعات بیشتر چک کنید تا بهتر بتوانید قند خود را به بهترین حالت کنترل کنید.
هرروز برنامه مربوط به آن روز را مرور کنید.
هرروز برنامه خود را مرور کنید و موارد زیر را تخمین بزنید.
• میزان فعالیت بدنی و یا پیاده‌روی من، امروز چند ساعت است؟
• آیا در طی روز می‌توانم سریعاً به غذا و میان وعده دسترسی داشته باشم؟
• چه نوع غذاهای را می‌توانم تهیه کنم؟
• ساعات خواب یا استراحتم به چه میزان خواهد بود؟
مسافرت شما را از کنترل قند خون دور نکند.
مسافرت نباید سبب غفلت در کنترل دیابت شود، به همین منظور از یک وسیله یادآوری مثل هشدار موبایل برای به یادآوردن زمان مصرف داروها (قرص یا انسولین) استفاده کنید.
