آیا عادت ماهانه یا قاعدگی باعث افزایش یا کاهش قند خون می‌شود؟
هورمون های بدن ما از جمله عوامل موثری هستند که برروی ابعاد مختلفی از سلامت جسمی و روانی ما اثر می گذارند. تنظیم قند خون، خلق و خو، بلوغ، عادت ماهانه، یائسگی و سلامت جنسی از جمله ابعاد جسمی و روانی است که تحت تاثیر هورمون‌ها هستند. خانم های مبتلا به دیابت با اثر هورمون‌ها برروی نوسانات قند خون و خلق خو در روزهای مختلف ماه بسیار آشنا هستند، در واقع یکی از چالش‌های زنان دیابتی حفظ سطح طبیعی قند خون در زمان عادت ماهانه (پریود) است.
دو هورمون اصلی به نام استروژن و پروژسترون که از تخمدان ترشح می‌شوند نقش عمده‌ای در چرخه عادت ماهانه دارند. استروژن پوشش داخلی رحم را برای بارداری احتمالی ضخیم می‌کند و عملکردهای دیگری مانند تنظیم سلامت استخوان و اندام‌های تولیدمثل نیز دارد. پروژسترون هم برای آماده‌سازی رحم برای بارداری موردنیاز است و به حفظ پوشش داخلی رحم در طول بارداری کمک می‌کند. این هورمون‌ها همچنین می‌توانند بر نحوه پاسخ بدن به انسولین تأثیر بگذارند و مسئول نوسانات قند خون در دوره بلوغ، در روزهای مختلف سیکل ماهانه، پیش از یائسگی و در دوران یائسگی هستند.
اگر دیابت نوع یک دارید، ممکن است متوجه شوید که طول دوره پریود شما طولانی‌تر است و خونریزی شما بیشتر از خانم‌هایی است که دیابت ندارند. تقریباً دوسوم از زنان مبتلا به دیابت نوع یک، بعد از تخمک‌گذاری و زمانی که به زمان پریود بعدی نزدیک می‌شوند، افزایش قند خون را تجربه می‌کنند. سطح قند خون بالاتر می‌تواند خطر ابتلا به عفونت قارچی را نیز افزایش دهد. علاوه بر این، تغییرات در اشتها، میل به غذا و احساس خستگی می‌تواند باعث شود که شما از برنامه‌های غذایی و ورزشی خود دور شوید.
در اغلب افرادی که تجربه افزایش قند خون قبل از شروع پریود را دارند، کاهش شدید در ابتدای خونریزی ماهانه ممکن است مشاهده شود و لازم است در این زمان مراقب افت قند خون شدید باشند؛ بنابراین، مدیریت قند خون در دوران پریود افراد مختلف، متفاوت است و اندازه‌گیری دقیق و به‌موقع قند خون در این دوران می‌تواند به پیشگیری از نوسانات شدید قند کمک کند.
برخی از خانم‌ها هیچ نوسان قندخونی را در این دوره تجربه نمی‌کنند اما از نظر توصیه‌های خاص برای زنان مبتلا به دیابت، آن چیزی که باید در نظر گرفته شود این است که تا حد امکان قند خون خود را مدیریت کنند. ممکن است برای این کار نیاز به تغییراتی در داروهای دیابت زیر نظر پزشک معالج باشد.
یکی از عوامل تأثیرگذار بر عملکرد انسولین و نوسان قندخون در سیکل پریود، وجود یا عدم وجود سندرم پیش از قاعدگی (PMS) است. قبل از شروع پریود، برخی خانم‌ها سندرم پیش از قاعدگی (PMS) را تجربه می‌کنند که شامل سردرد، بدخلقی، عصبانیت، افزایش اشتها، درد یا ناراحتی در شکم، حساس شدن سینه‌ها، نفخ، بدتر شدن آکنه، افزایش وزن به دلیل احتباس آب، یبوست و یا اسهال است. سندرم پیش از قاعدگی احتمالاً به دلیل تغییرات در سطوح هورمونی و همچنین تغییرات شیمیایی در مغز ایجاد می‌شود که هر دو به نوبه خود می‌توانند باعث نوسان قند خون شوند.
آنچه شما می‌توانید در زمان پریود برای کنترل بهتر قندخون انجام دهید:
- اگر انسولین مصرف می‌کنید، ممکن است قبل از عادت ماهانه و یا در زمان آن نیاز به افزایش موقت دوز انسولین داشته باشید تا قند خون خود را در محدوده هدف نگه‌دارید و مهم است که در مورد این موضوع با پزشک معالج مشورت کنید.
- غذاهای سالم را انتخاب کنید و غذاهای شور یا شیرین و نوشیدن کافئین (قهوه) و الکل را محدود کنید چون می‌توانند سبب تشدید علائم شوند. به دلیل تغییرات هورمونی مخصوصا کاهش سطح سروتونین (هورمون شادی) در طول دوره پریود، ممکن است تمایل بیشتری برای مصرف کربوهیدرات مخصوصاً غذاهای شیرین و نان سفید پیدا می‌کند. در افراد دیابتی، برای مدیریت بهتر قند خون بهتر است در این مواقع از غذاها و کربوهیدرات‌های سالم مانند نان و غلات کامل استفاده شود.
- سعی کنید یک برنامه منظم فعالیت بدنی، از جمله تمرینات هوازی (کاردیو) و همچنین تمرینات مقاومتی یا قدرتی داشته باشید. انجام ورزش کافی درست قبل و در طول دوره پریود می‌تواند به کاهش قند خون کمک کند و از نظر عاطفی هم احساس بهتری برای فرد ایجاد کند.
- به‌اندازه کافی بخوابید (حداقل 8 ساعت در هر شب).
- راه‌هایی برای مقابله بهتر با استرس پیدا کنید، از جمله ورزش، یادداشت روزانه احساسات، یوگا، مدیتیشن یا ماساژ.
- مکمل‌های غذایی، مانند اسیدفولیک، ویتامین E، ویتامین B6، منیزیم و کلسیم ممکن است به تسکین علائم کمک کنند، اما قبل از مصرف هر یک از این‌ها ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
- شدت PMS می‌تواند در زنان متفاوت باشد. اگر علائم شما شدید است، با پزشک خود در مورد داروهایی که می‌توانند کمک کنند، صحبت کنید.
