پیشگیری و درمان نوروپاتی دیابتی
نوروپاتی دیابتی
اعصاب بدن وظیفه حمل پیام‌های عصبی بین مغز و اندام‌های مختلف بدن را بر عهده دارند. به‌واسطه انتقال این پیام‌ها، فرد می‌تواند حرکت کند، بشنود و غیره. همچنین عملکرد قلب و ریه‌ها، مثل ضربان قلب و تنفس از طریق اعصاب بدن تنظیم می‌شود. قند خون بالا و کنترل نشده می‌تواند اعصاب مختلفی از جمله اعصاب پاها، دست‌ها، عضلات و اعضای داخلی را در بدن فرد تحت تاثیر قرار دهد. به وضعیتی که در آن قند خون بالا به اعصاب بدن فرد دیابتی آسیب رسانده، نوروپاتی دیابتی می‌گویند. بسته به نوع عصب، شدت و محل آسیب، نوروپاتی دیابتی می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد. نوروپاتی دیابتی یکی از عوارض دیابت است که ممکن است در افراد مبتلا به دیابت نوع یک، نوع دو یا حتی در افراد مبتلا به پیش‌دیابت نیز دیده می‌شود.
انواع نوروپاتی دیابتی
به‌طور عمده نوروپاتی دیابتی به دو صورت زیر در افراد مبتلا به دیابت بروز پیدا می‌کند:
– نوروپاتی محیطی
– نوروپاتی اتونوم
این دو شایع‌ترین انواع نوروپاتی هستند که افراد مبتلا به نوروپاتی دیابتی ممکن است یکی از موارد یا ترکیبی از هردو نوروپاتی را به صورت هم‌زمان داشته باشند. تیم درمان با توجه به معاینات باید محل و نوع نوروپاتی دیابتی را در فرد تشخیص دهند و درمان مناسب را مشخص کنند.
نوروپاتی چگونه ایجاد می‌شود؟
نوروپاتی یا آسیب به اعصاب بدن در افراد مبتلا به دیابت، یکی از عوارض دیابت و قند خون بالا است. قند خون بالا در طولانی‌مدت به عروق خونی کوچکی که وظیفه خون‌رسانی به اعصاب بدن را بر عهده دارند، آسیب می‌رساند. بدین ترتیب رساندن مواد غذایی به اعصاب بدن مختل می‌شود و درنتیجه، اعصاب آسیب می‌بینند و حتی ممکن است از بین بروند. در اثر آسیب به اعصاب، مشکلات مختلفی ممکن است در بخش‌های گوناگون بدن فرد ایجاد شود که نوع مشکل به محل و شدت آسیب بستگی دارد.
آیا نوروپاتی دیابتی برگشت‌پذیر است؟
از آن‌جا که اعصاب بدن قابلیت ترمیم ندارند، وقتی دچار آسیب می‌شوند، این آسیب‌ها برگشت‌پذیر نخواهد بود. اما افراد مبتلا به دیابت می‌توانند با مدیریت دیابت و کنترل قند خون در محدوده هدف، کنترل فشارخون و چربی خون (بخصوص کلسترول) می‌توانند از بروز نوروپاتی دیابتی پیشگیری کنند و حتی اگر دچار این عارضه هستند، از پیشرفت آن جلوگیری کنند.
درمان نوروپاتی دیابتی
با توجه به اینکه نوروپاتی دیابتی می‌تواند قسمت‌های مختلفی را درگیر کند با علائم گوناگونی همراه است. از طرفی شدت نوروپاتی در هر فرد می‌تواند با فرد دیگر متفاوت باشد. پزشک با توجه به محل، نوع و شدت نوروپاتی، برای فرد درمان‌ها مختلفی را تعیین می‌کند که می‌تواند در کاهش علائم مؤثر باشد و پیشرفت نوروپاتی را متوقف کند.
چرا نوروپاتی دیابتی همراه با درد است؟
پیام‌های شیمیایی که اعصاب بدن بین مغز و اندام‌ها منتقل می‌کنند تعیین‌کننده حالت‌هایی است که فرد آن‌ها را احساس می‌کند. زمانی که اعصاب بدن دچار آسیب می‌شود و نوروپاتی دیابتی اتفاق می‌افتد، این پیام‌ها به‌درستی منتقل نمی‌شوند و درنتیجه می‌توانند باعث تغییر در حواس مختلف بدن شوند که ممکن است به‌صورت درد، سوزش، بی‌حسی و ناراحتی‌های گوناگون ظاهر شوند.
معمولا این علائم در انتهای روز و شب‌هنگام شدت بیشتری پیدا می‌کنند. علت اصلی این موضوع هنوز مشخص نیست، اما احتمال دارد با سردتر شدن هوا در شب، استرس و حواس‌پرتی کمتر در پایان روز مرتبط باشد که باعث می‌شوند در این مواقع فرد بیشتر متوجه درد و علائم خود باشد.
تحمل دردهای مزمن و یا دوره‌های درد در زندگی می‌تواند برای فرد دیابتی آزاردهنده و دشوار باشد. اگر شما در اثر عوارض دیابت و نوروپاتی دیابتی دچار درد و ناراحتی هستید که تحمل آن برایتان سخت است یا در مراحل پیشرفته از نوروپاتی حس پاها یا دستان خود را از دست داده‌اید این عامل کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار داده است، توصیه می‌شود علاوه بر مشورت با پزشک معالج خود و انجام درمان‌های توصیه‌شده، دراین‌باره با یک روانشناس یا مشاور نیز صحبت کنید تا با راهکارهای روان‌شناختی مناسب تحمل علائم و پیشروی در مسیر درمان را برای شما میسر کند.
چگونه از نوروپاتی دیابتی پیشگیری کنیم؟
اولین قدم در پیشگیری از تمام عوارض دیابت از جمله نوروپاتی دیابتی، کنترل قند خون و حفظ آن در محدوده هدف است. با این کار می‌توان سلامت عروق خون رسان به اعصاب بدن را حفظ کرد و درنتیجه از آسیب به اعصاب بدن جلوگیری کرد.
قدم بعدی انجام معاینات لازم برای ارزیابی و تشخیص نوروپاتی است که بخشی از این معاینات توسط پزشک صورت می‌گیرد. اما بخش دیگری از معاینات لازم است که توسط خود فرد دیابتی و به‌صورت روزانه انجام گیرد؛ مثل معاینه و مراقبت از پاها. بنابراین آموزش در زمینه کنترل قند خون و مراقبت از پاها می‌تواند به شما در پیشگیری و کنترل نوروپاتی دیابتی کمک کند.
