دیابت و سلامت جنسی: بررسی مشکلات شایع و راهکارهای کاربردی

زندگی با دیابت فقط به معنای کنترل قند خون نیست. مشکلات جنسی در دیابت یکی از موضوعاتی است که کمتر دربارۀ آن صحبت میشود، اما اهمیت زیادی در کیفیت زندگی دارد. البته همۀ افراد دیابتی با مشکلات جنسی مواجه نمیشوند. عواملی مانند مدتزمان ابتلا به دیابت، کنترل ضعیف قند خون و بروز عوارض دیابت مثل آسیب عصبی و عروقی، احتمال بروز این مشکلات را افزایش میدهد.
افراد مبتلا به دیابت نوع دو معمولاً بیشتر از دیابت نوع یک با مشکلات جنسی مواجه هستند. هرچند این موضوع در هر دو گروه قابل مشاهده است. مشکلات جنسی در زنان و مردان میتواند شکلهای متفاوتی داشته باشد که آگاهی از آنها میتواند نقش مهمی در ارتقاء سلامت جنسی افراد دیابتی داشته باشد. در ادامه، این مشکلات را به تفکیک بررسی میکنیم.
مشکلات جنسی در مردان مبتلا به دیابت
اختلال نعوظ (ED): اختلال نعوظ و دیابت ارتباط نزدیکی با هم دارند. بهویژه زمانیکه قند خون برای مدت طولانی بهخوبی کنترل نشود. این اختلال شایعترین مشکل جنسی در مردان مبتلا به دیابت است و معمولاً بهدلیل آسیب به اعصاب و رگهای خونی دستگاه تناسلی، کاهش جریان خون یا اثرات روانی مانند اضطراب، ایجاد میشود.
راهکار: مشاوره با پزشک برای بررسی علت دقیق و استفاده از داروهای تجویزی، درمانهای موضعی یا روشهای جایگزین مانند رواندرمانی.
کاهش تستوسترون: بعضی مردان مبتلا به دیابت ممکن است با کاهش سطح تستوسترون مواجه شوند. این موضوع میتواند میل جنسی را کاهش دهد، باعث خستگی شود و بر خلقوخو تأثیر بگذارد.
راهکار: بررسی آزمایشگاهی سطح تستوسترون و درمان جایگزینی هورمونی در صورت نیاز و با نظر پزشک.
انزال زودرس یا تأخیری: تغییرات عصبی در اثر دیابت ممکن است باعث اختلال در کنترل انزال شود.
راهکار: مشاورۀ جنسی و رواندرمانی، مصرف دارو درصورت تجویز پزشک و تمرینهای رفتاری خاص.
مشکلات جنسی در زنان مبتلا به دیابت
خشکی واژن: کاهش جریان خون و آسیب عصبی در ناحیۀ تناسلی میتواند باعث خشکی واژن و درد در هنگام رابطۀ جنسی شود.
راهکار: استفاده از روانکنندههای واژینال بدون نسخه یا با تجویز پزشک و توجه به تحریک کافی قبل از رابطه.
کاهش میل جنسی: دلایل جسمی مانند قند خون بالا و دلایل روانی مانند استرس، خستگی و افسردگی میتواند در کاهش میل جنسی نقش داشته باشند.
راهکار: بررسی و تنظیم داروها، درمان مشکلات روانی و استفاده از روشهای بهبود رابطۀ عاطفی و صمیمیت با شریک زندگی.
یائسگی زودرس: در بعضی زنان مبتلا به دیابت، یائسگی ممکن است زودتر از زمان معمول آغاز شود که این مسئله بر عملکرد جنسی تأثیرگذار است.
راهکار: بررسی وضعیت هورمونی و درصورت نیاز، استفاده از درمانهای هورمونی جایگزین با نظارت پزشک.
عفونتهای مکرر: عفونتهایی مثل برفک (عفونت قارچی) و عفونت ادراری (UTI) که با افزایش قند خون تشدید میشوند.
راهکار: کنترل قند خون، رعایت بهداشت فردی، استفاده از لباس زیر نخی و گشاد و درمان دارویی درصورت بروز.
مشکلات جنسی مشترک در زنان و مردان
افت قند خون حین رابطۀ جنسی: رابطۀ جنسی میتواند مانند ورزش باعث افت قند خون شود.
راهکار: لازم است قند خون قبل از رابطه بررسی شود و خوراکی شیرین در دسترس باشد.
تأثیر روانی و احساسی: نگرانی از عملکرد جنسی، خجالت از دستگاههایی مانند سنسور قند و پمپ انسولین، اضطراب یا افسردگی، همگی میتوانند تأثیر منفی بر رابطۀ جنسی داشته باشند.
راهکار: گفتوگو با شریک زندگی، مشاورۀ روانشناسی و درصورت نیاز، مداخلات تخصصی برای کاهش اضطراب و افزایش اعتماد به نفس.
عفونتهای مقاربتی (STI): دیابت بهتنهایی عامل افزایش این عفونتها نیست، اما سیستم ایمنی ضعیف یا بهداشت ناکافی میتواند احتمال آن را بالا ببرد.
راهکار: استفاده از وسایل پیشگیری مانند کاندوم، رعایت بهداشت و مراجعه به پزشک درصورت مشاهدۀ علائم غیرعادی.
نکته: بهطور کلی مدیریت درست دیابت میتواند از بروز این مشکلات پیشگیری کند. برای آموزش مدیریت دیابت میتوانید در کلاسهای مدرسۀ دیابت گابریک شرکت کنید.
پرسشهای متداول
آیا همۀ افراد مبتلا به دیابت دچار مشکلات جنسی میشوند؟
خیر. با مدیریت درست دیابت، میتوان از بسیاری از این مشکلات پیشگیری کرد.
چه تفاوتی بین مشکلات جنسی در زنان و مردان وجود دارد؟
در مردان بیشتر اختلال نعوظ و کاهش تستوسترون دیده میشود، درحالیکه زنان بیشتر با خشکی واژن، یائسگی زودرس و کاهش میل جنسی مواجه هستند.
درصورت بروز مشکل، چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر مشکلات پایدار باشند یا بر روابط شما تأثیر بگذارند، بهتر است حتماً با پزشک یا مشاور صحبت کنید.
حرف آخر
سلامت جنسی افراد مبتلا به دیابت یکی از ابعاد مهم زندگی با دیابت است که نیازمند توجه پزشکی، عاطفی و روانی است. اگرچه دیابت میتواند چالشهایی در این زمینه ایجاد کند، اما با کنترل مناسب قند خون، پیگیری تخصصی، و حمایت عاطفی میتوان مشکلات جنسی در دیابت را کنترل کرد و کیفیت روابط را حفظ کرد.