کاهش سریع قند خون بالا با تزریق انسولین اصلاحی
همه افراد مبتلا به دیابت ممکن است در طی روز و یا قبل از وعده های غذایی با قند خون بالاتر از محدوده هدف مواجه شوند که در این شرایط مسلما به دنبال راهکاری برای کاهش سریع تر قند خون هستند. یکی از این راهکارها میتواند تزریق انسولین اصلاحی باشد.
انسولین اصلاحی در واقع میزان انسولین سریع اثری است که در شرایط قند بالا و با هدف کاهش قند خون، محاسبه و تزریق می‌شود. برای استفاده از انسولین اصلاحی لازم است به نکات مهمی مانند میزان انسولین اصلاحی، زمان تزریق آن، تجمع انسولین و پیشگیری از چرخه معیوب توجه شود.
در صورت عدم توجه به زمان تزریق انسولین اصلاحی و یا تزریق در فواصل زمانی کوتاه، فرد با شرایطی به نام تجمع انسولین یا “insulin stacking” مواجه می‌شود که این وضعیت در بین افراد دیابتی بسیار شایع است.
اگر فاصله زمانی بین تزریق انسولین های اصلاحی و یا بین تزریق انسولین اصلاحی و انسولین غذایی کمتر از 3 ساعت باشد، تجمع انسولین در بدن اتفاق می‌افتد. برای مثال اگر فرد انسولین غذایی تزریق کرده باشد و در فاصله کمتر از 3 ساعت از آن انسولین اصلاحی تزریق کند، احتمال تجمع انسولین، افت قند خون و ایجاد چرخه معیوب وجود دارد.
چرخه معیوب زمانی اتفاق می‌افتد که فرد دیابتی برای کاهش قند بالا فاصله زمانی مناسب را برای تزریق انسولین سریع اثر رعایت نمی‌کند. به همین دلیل و به دنبال انباشته شدن انسولین در بدن فرد افت قند اتفاق می‌افتد. حالا اگر فرد برای درمان افت قند از روش صحیح و اصولی استفاده نکند، دوباره با قند خون بالا رفته و تزریق دوباره انسولین اصلاحی به روش غیر اصولی موجب راه اندازی مجدد چرخه می‌شود. گرفتار شدن در این چرخه معیوب باعث نوسانات قند و ایجاد حس یأس و ناامیدی در مدیریت دیابت می‌شود.
تجمع انسولین و نوسانات قند خون
در قند خون بالا چه زمانی تجمع انسولین در بدن اتفاق می افتد؟
تجمع انسولین در بیشتر موارد حاصل تصمیم گیری های احساسی است که از تمایل فرد برای کاهش هر چه سریعتر قند خون منشأ می‌گیرد؛ یعنی فرد تحمل دیدن قند خون بالا را ندارد و با اینکه می داند تزریق انسولین در فواصل کوتاه میتواند باعث بروز افت قند شود، همچنان نمی‌تواند خود را از این کار باز دارد و انسولین اصلاحی را تزریق می‌کند. برای اینکه بتوانیم از تجمع انسولین و افت قندهای ناشی از آن پیشگیری کنیم، باید با عواملی که زمینه ساز این تصمیمات هستند آشنا شویم.
ترس از قند بالا
وقتی قند خون شما بالا می‌رود، طبیعی است که درباره علل و پیامدهای آن نگران شوید و بخواهید سریعا تصمیم بگیرید. نکته مهم این است که از تصمیم های ناگهانی و احساسی خودداری کنید.
از تصمیمات ناگهانی و احساسی در این مواقع می توان به تزریق انسولین اصلاحی به میزان بیشتر از نیاز و عدم توجه به زمان اثر انسولین اشاره کرد.
ترس از قند بالا در بعضی از افراد به حدی است که با کنترل های سختگیرانه، افت قندهای بیشتری را تجربه می‌کنند. این افراد افت قند را به قند بالا ترجیح می‌دهند اما مهم است که نسبت به هر دو وضعیت محتاط باشیم و سعی کنیم قند خون را در محدوده هدف حفظ کنیم تا بهتر بتوانیم عوارض دیابت را کاهش دهیم.
شما نیاز به آموزش دارید.
آشنایی با:
- انواع انسولین
- عملکرد انسولین (زمان شروع، اوج و پایان اثر)
- زمان تزریق انسولین
- ضریب حساسیت به انسولین
و توجه به این نکته که بعد از زمان اوج اثر، همچنان انسولین در بدن فرد وجود دارد و به تدریج عملکرد آن کاهش می‌یابد، میتواند به تصمیم گیری های درست و استفاده صحیح و اصولی از انسولین منجر شود.
صبور باشید تا انسولین نقش خود را به درستی ایفا کند.
پس از تزریق انسولین اصلاحی 3-4 ساعت صبر کنید و در این فاصله مجددا انسولین اصلاحی تزریق نکنید. به احتمال زیاد در این فاصله قند خون شما کاهش می‌یابد و نیازی به تزریق مجدد نخواهد بود. در صورت عدم توجه به این فاصله زمانی احتمال انباشت انسولین و افت قند و حتی ایجاد چرخه معیوب وجود دارد.
زمانی که قند خون طبق انتظار پایین نمی‌آید، نگران نشوید.
گاهی افراد انتظار دارند که اعداد قند خون پس از تزریق انسولین به سرعت پایین بیاید و در غیر این صورت نگران می‌شوند و مجددا انسولین تزریق می‌کنند. اما حقیقت آن است که هیچ فرمول قطعی وجود ندارد که میزان کاهش قند خون فرد در زمان مشخص را تعیین کند. بنابراین پس از تزریق انسولین صبر کنید و زمان لازم برای عملکرد انسولین را در نظر بگیرید.
نقش کارآگاه را بازی کنید.
با پاسخ دادن به این سوالات و پیدا کردن الگوهای کاهش قند خود می‌توانید از بالا رفتن قند خون و بروز افت قندهای ناشی از تزریق انسولین پیشگیری کنید.
- آیا بعد از تزریق انسولین اصلاحی دچار افت قند می‌شوید؟
- آیا علت های قند خون بالا و افت قندهای خود را پیدا می‌کنید؟
- آیا قند خون شما با انجام فعالیت بدنی با سرعت بیشتری کاهش می‌یابد؟
- آیا راهکار نوشیدن آب در قند بالا موثر است؟
اگر در چرخه تجمع انسولین گرفتار شدیم، چطور از آن خارج شویم؟
اولین گام برای خروج از چرخه، آگاهی و اطمینان از این است که در چرخه هستید یا خیر.
اگر به دنبال اصلاح قند بالا، دچار افت قند می شوید و یا بعد از درمان افت قند با قند بالا مواجه هستید، شما در این چرخه گرفتار شده‌اید.
در کدام مرحله چرخه هستید؟
چرخه تجمع انسولین چند مرحله دارد که شامل قند بالا، تزریق انسولین اصلاحی، افت قند و درمان افت قند است. با شناسایی هر کدام از مراحل و انجام راهکار صحیح می‌توانید از رفتن به مرحله بعدی جلوگیری کنید.
به عنوان مثال شناسایی دلایل قند خون بالا و پیشگیری از تکرار علل آن، می تواند شما را از مرحله قند بالا خارج کند و به این ترتیب چرخه قطع خواهد شد.
اگر در حال حاضر در مرحله قند بالا هستید و لازم هست که قند بالا را اصلاح کنید، به روشهای صحیح آن فکر کنید. مصرف بیشتر آب، انجام فعالیت بدنی مناسب (در صورتی که مجاز به انجام آن باشید)، محاسبه دقیق دوز انسولین اصلاحی و توجه به زمان تزریق آن می تواند شما را از چرخه خارج کند.
اگر هنوز کمتر از سه ساعت از تزریق انسولین سریع اثر قبلی گذشته است و یا با تزریق انسولین وعده غذایی کمتر از سه ساعت فاصله دارید، انسولین اصلاحی تزریق نکنید.
اگر در مرحله افت قند قرار دارید درمان کامل و اصولی افت قند خون میتواند شما را از چرخه خارج کند.
