آیا شیرین‌کننده‌ها ایمن هستند؟

شیرین کننده ها که به عنوان جایگزین قند و شکر در غذاها و نوشیدنی ها استفاده می‌شوند، علاوه بر این که فاقد کالری و یا تقریباً بدون کالری هستند، طعم شیرین مطلوبی دارند.

کشف اولین شیرین‌کننده یعنی ساخارین، به بیش از یک قرن پیش در سال 1879 بازمی گردد. از آن زمان تا کنون انواع دیگری از شیرین کننده ها مانند آسه سولفام پتاسیم، آسپارتام، سیکلامات، استویا و سوکرالوز نیز مورد استفاده قرار گرفته اند.

برای این که یک  شیرین‌کننده برای استفاده در بازار و صنایع غذایی تأیید شود، نخست باید توسط مراجع ذی صلاح ایمنی مواد غذایی، مورد ارزیابی های ایمنی جامع و کامل قرار گیرد. در اتحادیه اروپا، این وظیفه سازمان ایمنی غذایی اروپا (EFSA) است. بنابراین و با در نظر گرفتن این توضیحات می توان از تمامی شیرین کننده های کم کالریِ مورد تأیید، با خیال آسوده در انواع غذاها و نوشیدنی هایی با طعم شیرین استفاده کرد.

مهم ترین دلایل توصیه به استفاده از شیرین کننده های رژیمی این موارد می باشند:

1) این شیرین کننده ها می توانند برای افراد مبتلا به دیابت مفید باشند؛ زیرا بر خلاف قند و شکر بر قند خون تأثیر نمی گذارند.

2) با توجه به توصیه های اخیر سازمان های بهداشتی در سراسر جهان برای کاهش مصرف قند و شکر در رژیم غذایی روزمره، شیرین کننده ها روشی ساده برای این موضوع ارائه می دهند.

3) شیرین کننده ها غیرکاریوژنیک هستند، به این معنی که باعث پوسیدگی دندان نمی شوند.

4) شیرین کننده ها در عین حال که کم‌کالری و تقریباً بدون کالری هستند، طعم شیرین مطلوبی دارند.

در سطح بین المللی، مسئولیت ارزیابی ایمنی تمام مواد افزودنی از جمله شیرین کننده ها بر عهده كمیته كارشناسی مشترك WHO و FAO در زمینه افزودنی‌های مواد غذایی (JECFA)، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) است. JECFA به عنوان یک کمیته علمی مستقل عمل می کند که ارزیابی ایمنی را انجام داده و به FAO ، WHO و کشورهای عضو هر دو سازمان مشاوره می دهد.

در اتحادیه اروپا (EU)، سازمان ایمنی غذایی اروپا (EFSA) باید اطلاعات علمی مربوط به ایمنی هر شیرین کننده را بررسی و پیش از تأیید برای استفاده در غذاها و نوشیدنی ها، از ایمن بودن آن ها اطمینان حاصل که فرایندی دقیق بوده و ممکن است چندین سال به درازا بینجامد.

نکته بسیار جالب توجه این که در سطح جهان و اروپا یک رویکرد پژوهشی مداوم و مستمر در جریان است که به روزترین داده ها و اطلاعات به دست آمده از آخرین پژوهش های علمی درباره تأثیرات شیرین کننده های کم کالری را با نگاهی موشکافانه بررسی کرده و گایدلاین ها و توصیه های مرتبط با آن ها را مرتباً به روز رسانی می کند.

تاریخچه و روند ارزیابی های ایمنی و تأیید نهایی شیرین کننده های کم کالری جهت استفاده در صنایع غذایی و جایگزینی با شیرین کننده های خانگی در شکل زیر قابل مشاهده است: