نزدیک به یک سده بعد از کشف انسولین، یک گروه تحقیقاتی موفق به تولید کوچکترین و کارآمدترین نوع انسولین جهان شدند که هم قدرت اثر انسولین انسانی و هم سرعت اثرگذاری بالای زهر شبه ـ انسولین حلزون مخروطی (cone snails) را دارد. نتایج این تحقیق در نشریه  Nature Structural and Molecular Biology منتشر شده است.

 حلزون مخروطی ساکن صخره‌های مرجانی دائما به دنبال طعمه است. بعضی از این نژاد حلزون مانند Conus geographus سمی را در اطراف خود به درون آب ترشح می‌کند که دارای شکل خاصی از هورمون انسولین است و باعث افت قند موقت ماهی و فلج آن می‌شود، در همین حین حلزون از صدف خود بیرون آمده و طعمه را می‌بلعد.

در تحقیقات اخیر دکتر دنی هانگ چیه چو (Danny Hung-Chieh Chou) استادیار بیوشیمی دانشگاه یوتا (University of Utah) و همکارانش دریافتند که این انسولین زهرآلود ویژگی‌های بیوشیمی مشترکی با انسولین انسانی دارد. به علاوه به نظر می‌رسد این انسولین از سریع‌اثرترین انسولین موجود در بدن انسان نیز سریع‌تر عمل می‌کند. انسولین به دست آمده از زهر حلزون مخروطی فاقد بخش لولایی شکل موجود در ساختار انسولین انسانی است که باعث تجمع مولکول‌های انسولین و ذخیره آن در پانکراس می‌شود. این توده‌های انسولین در یک فرآیند زمان‌بر ابتدا باید به مولکول‌های کوچکتری تجزیه شوند تا بتوانند روی قند خون اثر کنند. از آنجایی که انسولین حلزون بخش لولا را ندارد پس تجمع نمی‌یابد و می‌تواند به سرعت تأثیر بگذارد.

در ادامه محققان به تحقیق درمورد راه‌های مختلف تبدیل انسولینی که حلزون مخروطی به عنوان سلاحی برای شکار استفاده می‌کند به نوعی که افراد مبتلا به دیابت نوع 1 بتوانند از آن استفاده کنند، پرداختند. محققان بر این باور بودند که این کار امکان‌پذیر است چرا که انسولین حلزون ساختاری مشابه با ساختار انسولین انسانی دارد، اما بسیار ضعیف‌تر از انسولین انسانی عمل می‌کند و انسان‌ها 20 تا 30 برابر بیشتر به انسولین حلزونی احتیاج دارند تا قند خونشان کاهش یابد.

در این تحقیق جدید چو (Chou) و همکارانش برای برطرف کردن این مسئله، ابتدا با کمک تکنیک‌های بیولوژی ساختاری و شیمی دارویی موفق به جدا کردن چهار آمینواسید انسولین حلزونی شدند که به اتصال آن به گیرنده انسولین کمک می‌کند و سپس نوع کوتاه شده‌ای از مولکول انسولین انسانی را ساختند که فاقد بخش لولا و مسئول تجمع آن بود. در ادامه این تیم تحقیقاتی این دو نسخه اصلاح شده را به امید تولید انسولین ترکیبی (هیبرید) که تجمع نکند و با قدرت بالایی به گیرنده انسولین انسانی متصل شود، با هم ادغام کردند.

در شرایط آزمایشگاهی و تحقیقاتی روی موش‌های آزمایشگاهی مشخص شد این مولکول‌های هیبریدی که دانشمندان آن را مینی انسولین (mini-insulin) نامیده‌اند، نسبت به انسولین حلزونی با ایجاد اتصال قوی و پایداری همانند انسولین انسانی به گیرنده‌های انسولین متصل می‌شود. بنابراین مینی انسولین دارای قدرتی همانند قدرت انسولین انسان بوده ولی نسبت به آن سرعت عمل و تاثیرگذاری بالاتری دارد.

به گفته دکتر چو (Chou) مینی انسولین قابلیت‌های بسیار زیادی دارد و از آنجایی که این مولکول بسیار کوچک است، به راحتی سنتز شده و این قابلیت باعث می‌شود که این انسولین می‌تواند کاندید و گزینه مناسبی برای توسعه و تولید نسل جدید انسولین درمانی افراد مبتلا به دیابت به منظور افزایش کیفیت زندگی آنها باشد.

توجه داشته باشیم این خبر، نتیجه گزارش تحقیقاتی است که به تازگی منتشر شده و فعلا در مراحل آزمایشگاهی و مطالعه حیوانی است و نتایج اثربخشی آن در کنترل قند خون روی انسان نیاز به مطالعات بیشتری دارد. بنابراین مشخص نیست که چه زمانی برای مصرف وارد بازار خواهد شد.