واکسن آنفلوآنزا
در طول تاریخ پزشکی، بیماری‌های واگیر همیشه از بزرگ‌ترین و سخت‌ترین معضلات علم طب به شمار می‌رفتند و با توجه به پیشرفت چشمگیر بشر در تمامی حوزه‌های علمی و خصوصا پزشکی و میکروبیولوژی، اینکه بیماری واگیر قابل پیشگیری مانند آنفلوآنزا هنوز سالانه منجر به صدها هزار مرگ می‌شود نشان‌دهنده ضرورت اجرای کامل‌تر رویکردهای پیشگیرانه در جوامع است. با افزایش میانگین سن جمعیتی و تغییر روش زندگی جوامع، جهان امروز با افزایش شیوع بیماری‌های غیر واگیری مانند دیابت، فشارخون، بیماری‌های قلبی و تنفسی و … نیز مواجه است که همراهی آن‌ها با بیماری‌های واگیر مدیریت و درمان آن‌ها را بسیار مشکل‌تر می‌کند. در این بین سرعت رشد دیابت در جهان فراتر از تمامی پیش‌بینی‌ها بوده و امروزه حدود 430 میلیون نفر در دنیا دیابت دارند که در مقایسه با سایر افراد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های واگیر هستند. به همین دلیل اطلاع‌رسانی و افزایش آگاهی افراد مبتلا به دیابت در مورد اقدامات لازم پیشگیرانه بیماری‌های عفونی شایع می‌تواند تأثیر بسزایی در سلامت این افراد داشته باشد.
آنفلوآنزا یک بیماری خطرناک است که می‌تواند منجر به بستری و حتی مرگ مبتلایان به آن شود. سالانه میلیون‌ها نفر به آنفلوآنزا مبتلا می‌گردد و درصد قابل‌توجهی از آنان دچار عوارض خطرناک می‌شوند، به طوری که سازمان جهانی بهداشت میزان مرگ و میر مرتبط با آنفلوآنزا را در دنیا حدود 250000 تا 500000 مورد در سال تخمین میزند.
ویروس آنفلوآنزا دائما تغییر و جهش پیدا می‌کند و به همین دلیل واکسن بیماری به صورت سالانه بر اساس گونه‌های ویروسی که آن سال در گردش هستند، تولید می‌شود. این واکسن از نوع زنده نبوده و نمی‌تواند باعث ابتلا به بیماری شود، ولی چون از تزریق واکسن تا ایجاد ایمنی دو هفته زمان لازم است، اگر فردی در زمان واکسیناسیون در دوره کومون آنفلوآنزا باشد به بیماری مبتلا خواهد شد. به همین دلیل توصیه می‌شود اگر فردی دچار علائم سرماخوردگی است واکسن برای او تزریق نشود و تا بهبودی کامل صبر کند. علاوه بر این افراد، کسانی که دچار آلرژی به تخم‌مرغ و فرآورده‌های آن هستند، باید قبل از واکسیناسیون به پزشک خود اطلاع دهند تا در زمان تزریق تا 30 دقیقه تحت نظر باشند و یا از انواع خاص بدون فرآورده تخم‌مرغ این واکسن استفاده کنند. گروه کوچک دیگری که قبل از واکسیناسیون آنفلوآنزا نیاز به مشاوره پزشکی دارند بیماران مبتلا به سندروم گیلن باره و یا موارد مشکوک به این بیماری می‌باشند.
از سال 2010 به بعد، ایالات متحده امریکا برنامه واکسیناسیون همگانی علیه آنفلوآنزا را اجرایی کرد و سالانه تزریق واکسن آنفلوآنزا برای همه افراد بالای 6 ماه توصیه می‌شود. در جوامعی که واکسیناسیون همگانی امکان‌پذیر نیست، اولویت دریافت این واکسن با افراد زیر 18 سال و بالای 65 سال و همه افرادی که حداقل یک بیماری مزمن همراه دارند است. در کشور ما نیز علاوه بر اطفال 3 تا 12 سال و افراد بالای 65 سال، مبتلایان به بیماری‌های قلبی-عروقی، بیماری‌های تنفسی، بیماری‌های متابولیک شامل چاقی و دیابت، نارسایی‌های کلیوی و کبدی و هر وضعیتی که منجر به کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن شود (شامل بیماری‌ها و مصرف داروها) در اولویت دریافت واکسن آنفلوآنزا می‌باشند.
ابتلا به آنفلوآنزا برای همه می‌تواند خطرناک باشد ولی در اشخاصی که دچار بیماری‌های مزمن و خصوصاً دیابت هستند، ریسک بیشتری به همراه دارد. عفونت با ویروس آنفلوآنزا در افراد دیابتی با افزایش قند خون همراه است که می‌تواند احتمال بروز کتواسیدوز دیابتی و کمای هیپراسمولار را بالا ببرد. علاوه بر این بروز عوارضی از قبیل پنومونی (ذات‌الریه) و برونشیت به دنبال ابتلا به آنفلوآنزا در بیماران دیابتی شایع‌تر است که خوشبختانه اکثر مطالعات نشان‌دهنده کاهش این موارد در افراد مبتلا به دیابت که علیه آنفلوآنزا واکسینه شده‌اند است. ناگفته نماند که واکسن آنفلوانزا باعث ایمنی ۱۰۰٪ نمی‌شود، در افراد مبتلا به دیابت میزان تأثیرگذاری این واکسن مشابه افراد غیر دیابتی بوده و حدود 70 تا 90 درصد تخمین زده می‌شود.
به طور کلی همه افراد دیابتی فارغ از نوع دیابت و میزان کنترل قند خون، در معرض خطر بیشتر عوارض ابتلا به آنفلوآنزا می‌باشند و احتمال بروز عوارض منجر به بستری و مرگ در اثر ابتلا به آنفلوآنزا در افراد مبتلا به دیابت در مقایسه با افراد غیر دیابتی به ترتیب 6 و ۳ برابر بیشتر گزارش شده است. به همین دلیل برای ایمنی بیشتر توصیه می‌شود افرادی هم که با فرد دیابتی زندگی می‌کنند و یا زمان زیادی در کنار آن‌ها هستند سالانه علیه آنفلوآنزا واکسینه شوند، زیرا احتمال ابتلا به بیماری در صورت عدم تماس با افراد بیمار طبیعتاً کمتر خواهد شد. دریافت واکسن برای خانم‌های باردار و شیرده منعی ندارد و معمولاً در سه ماهه دوم و سوم بارداری تجویز می‌شود ولی در خانم‌های مبتلا به دیابت باردار، فارغ از سن بارداری در ابتدای فصل پاییز توصیه می‌شود.
بهترین زمان دریافت واکسن آنفلوآنزا نیمه دوم شهریور ماه (معادل اوایل سپتامبر) است و همانطور که قبلاً اشاره شد از زمان تزریق واکسن تا تأثیر آن و ایجاد ایمنی حدود ۲ هفته به طول می‌انجامد. با توجه به اینکه احتمال ابتلا به آنفلوآنزا تا اوایل بهار بالا است، تزریق واکسن تا نیمه بهمن‌ماه نیز می‌تواند مفید باشد. دریافت سالانه این واکسن یکی از موارد ضروری در مراقبت و مدیریت صحیح دیابت شمرده می‌شود و انجمن‌های دیابت آمریکا و اروپا دریافت سالانه این واکسن را برای همه ی افراد مبتلا به دیابت که سن بالای 6 ماه دارند ضروری می‌دانند.
