دیابتیها و تزریق واکسن آنفلوانزا
آنفلوانزا در بیماران دیابتی با درصد شیوع بیشتر و خطر بروز عوارض بیشتری همراه است. افراد مبتلا به دیابت (نوع 1، نوع 2 یا دیابت بارداری)، در معرض خطر عوارض جدی آنفلوانزا هستند که میتواند منجر به بستری شدن در بیمارستان و حتی گاهی مرگ شود. دیابت توانایی بدن را برای مبارزه با عفونت کاهش داده و سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکند. این امر سبب میشود که افراد دیابتی دچار عوارض جدی آنفلوانزا شوند.
- هنگام ابتلا به آنفلوانزا، احتمال ابتلا به پنومونی یا درگیری ریوی در افراد دیابتی بیشتر است.
- در افراد دیابتی احتمال بستری شدن در بیمارستان به علت ابتلا به آنفلوانزا 3 تا 6 برابر بیشتر است.
- در افراد دیابتی میزان مرگ و میر ناشی از عوارض آنفلوانزا 6 برابر بیشتر است.
- عفونت حاد آنفلوانزا میتواند کنترل قند خون را دشوار کند.
مطالعهای روی بیش از 100,000 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2، نشان داده است که واکسیناسیون آنفلوانزا احتمال بستری شدن در بیمارستان و مرگ و میر ناشی از ابتلا به آنفلوانزا را تا 15 الی 30 درصد در دو فصل مختلف آنفلوانزا کاهش داده است. بنابراین بهترین راه پیشگیری از آنفلوانزا در کنار رعایت نکات بهداشتی، تزریق سالانه واکسن است.
چرا امسال WHO تزریق واکسن سه ظرفیتی آنفلوانزا را پیشنهاد کرده است؟
همانطور که میدانید ویروس آنفلوانزا دائماً دچار جهشهای ژنتیکی میشود و یا در برخی موارد به طور کامل از چرخه گردش حذف میشود. بنابراین واکسن فصل گذشته، کارایی کافی برای ایمنیزایی را ندارد. طبق گزارشهای چند سال اخیر WHO، از ماه مارچ 2020 (اسفند 1398) ویروس B-Yamagata در گردش نبوده و هیچ گونه بیماریزایی از آن گزارش نشده است. بر همین اساس، سازمان جهانی بهداشت (WHO) از سال 2023 (1402) از کمپانیهای تولیدکننده واکسن خواست تا واکسن سه ظرفیتی آنفلوانزا تولید کنند و هر چه سریعتر برای تبدیل واکسنهای چهار ظرفیتی به سه ظرفیتی اقدام کنند. به عبارت دیگر، طبق آخرین توصیهها، امسال واکسن سه ظرفیتی آنفلوانزا ایمنی کافی را ایجاد میکند.
آنفلوانزا و دیابت
باورهای غلط در مورد آنفلوانزا
سوالات متداول
با توجه به اینکه شیوع آنفلوانزا در طول ماههای سرد سال اتفاق میفتد، بهتر است واکسیناسیون از نیمه شهریور ماه آغاز شود و همه افراد تا نیمه آبان واکسن خود را دریافت کرده باشند. ولی حتی اگر واکسن را در این مدت دریافت نکردید، همچنان واکسیناسیون علیه آنفلوانزا توصیه میشود چرا که گردش ویروسهای آنفلوانزا در ماه بهمن دوباره اوج میگیرد و حتی میتواند تا پایان اردیبهشت ماه ادامه داشته باشد. بنابراین تا زمانی که ویروس در گردش است، هیچ گاه برای تزریق واکسن آنفلوانزا دیر نیست.
همه افراد بالای 6 ماه میتوانند واکسن آنفلوانزا دریافت کنند.
گروههای زیر از سوی WHO و CDC جزو گروههای پُرخطر طبقهبندی شدهاند که تزریق واکسن برای ایشان ضروری و در اولویت است.
این افراد شامل:
• زنان باردار (در اولویت اول تزریق واکسن آنفلوانزا قرار دارند زیرا با یک تزریق، هم مادر از ابتلا به آنفلوانزا و عوارض آن در امان میماند و هم آنتیبادی از بدن مادر به جنین منتقل شده که میتواند تا 6 ماه اول زندگی از نوزاد محافظت نماید.
• کودکان زیر 5 سال و به خصوص کودکان زیر 2 سال
• افراد بالای 65 سال (سالمندان)
• کادر درمان
• افراد با بیماری زمینهای مانند آسم، بیماریهای مزمن قلبی (مشکلات مادرزادی قلب، CHF، اختلالات عروق کرونر)، ریوی (COPD و یا سیستیک فیبروزیس)، غدد (دیابت)، کلیوی، متابولیک (بیماریهای ارثی و میتوکندریال)، عصبی ، کبدی و خونی (بیماری sickle cell). همچنین بیمارانی که دارای سیستم ایمنی تضعیفشده هستند مانند: افراد مبتلا به ایدز، مبتلا به سرطان (لوکمی) و یا بیماران دریافتکننده داروهای شیمی درمانی، استروییدها و سایر داروهای سرکوبکننده ایمنی
• افراد با BMI بالاتر از 40
• بیماران کمتر از 19 سال که سابقه مصرف طولانیمدت آسپرین یا سالیسیلاتها را دارند.
• افراد با سابقه سکته مغزی
طبق گزارشهای چند سال اخیر WHO، از ماه مارچ 2020 (اسفند 1398) ویروس B-Yamagata در گردش نبوده و هیچ گونه بیماریزایی از آن گزارش نشده است. بر همین اساس، این سازمان جهانی بهداشت (WHO) از سال 2023 (1402) از کمپانیهای تولیدکننده واکسن خواست تا واکسن سه ظرفیتی آنفلوانزا تولید کنند و هر چه سریعتر برای تبدیل واکسنهای چهار ظرفیتی به سه ظرفیتی اقدام کنند. به عبارت دیگر، طبق آخرین توصیهها، امسال واکسن سه ظرفیتی آنفلوانزا ایمنی کافی را ایجاد میکند.
با توجه به اینکه شیوع آنفلوانزا در طول ماههای سرد سال اتفاق میفتد، بهتر است واکسیناسیون از نیمه شهریور ماه آغاز شود و همه افراد تا نیمه آبان واکسن خود را دریافت کرده باشند. ولی حتی اگر واکسن را در این مدت دریافت نکردید، همچنان واکسیناسیون علیه آنفلوانزا توصیه میشود چرا که گردش ویروسهای آنفلوانزا در ماه بهمن دوباره اوج میگیرد و حتی میتواند تا پایان اردیبهشت ماه ادامه داشته باشد. بنابراین تا زمانی که ویروس در گردش است، هیچ گاه برای تزریق واکسن آنفلوانزا دیر نیست.
زنان باردار در اولویت اول تزریق واکسن آنفلوانزا قرار دارند زیرا با یک تزریق، هم مادر از ابتلا به آنفلوانزا و عوارض آن در امان میماند و هم آنتیبادی از بدن مادر به جنین منتقل شده که میتواند تا 6 ماه اول زندگی از نوزاد محافظت نماید.
بله، همه افراد بالای 6 ماه میتوانند واکسن آنفلوانزا دریافت کنند.
بله، این واکسن از 6 ماهگی با راهنمایی پزشک قابل تزریق است.
خیر، مادران باردار و یا شیرده با راهنمایی پزشک میتوانند واکسن آنفلوانزا دریافت نمایند.
در صورت وجود سابقه حساسيت شديد (مانند آنافیلاکسی) به دوز قبلي واكسن آنفولانزا يا هر یک از اجزاي واكسن شامل حساسيت شديد به تخم مرغ، دريافت نوبتهای بعدي واكسن با مشورت پزشک صورت گیرد.
در منابع علمی، منعی برای دریافت واکسن با قند و یا ای وان سی بالا ذکر نشده، بنابراین توصیه میشود با نظر پزشک خود نسبت به دریافت واکسن اقدام نمایید.
بعد از هرگونه واکسیناسیون، ممکن است عوارض جانبی تجربه شود که طبیعی بوده و معمولاً بعد از چند روز از بین میروند. عوارض جانبی شایع در واکسن آنفلوانزا شامل سردرد، تب، بدن درد، تورم و قرمزی محل تزریق واکسن است. همینطور ممکن است قند خون بالا برود که عموماً موقتی میباشد. توصیه کلی این است که بعد از دریافت واکسن مایعات کافی بنوشید و بیشتر قند خون را چک کنید و در صورتی که قند خون به صورت مداوم بالا بود و یا علائم شدیدتری را تجربه کردید حتماً با پزشک مشورت نمایید.
خیر، واکسن آنفلوانزا تنها احتمال ابتلا و مرگ و میر ناشی از آنفولانزا را کاهش میدهد.
در این رابطه با پزشک معالج خود مشورت نمایید.
واکسن آنفلوانزا باید دور از نور و در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتیگراد در یخچال نگهداری شود. این واکسن نباید یخ بزند. برای تزریق این واکسن به مراکز درمانی مراجعه نمایید.

منابع:
- CDC
- Samson SI, et al. JDiabetes Sci Technol. 15(1):44-52 (2021)
- Allard et al., 2010; Bouter et al., 1991
- PHE, 2018
- Samson S et al. Using claims and wearable devices data to quantify influenza outcomes among type 2 diabetes patients – A population study. Poster presented at the ADA 78th Scientific Season. 2018.
- Vamos EP, Pape UJ, Curcin V, et al. Effectiveness of influenza vaccine in preventing admission to hospital and death in people with type 2 diabetes. CMAJ. 2016
- https://www.cdc.gov/flu/prevent/vaccine-benefits.htm-13
Key Facts About Seasonal Flu Vaccine | Influenza (Flu) | CDC
https://www.who.int/teams/immunization-vaccines-and-biologicals/diseases/seasonal-influenza
https://www.cdc.gov/flu/highrisk/index.htm#cdc_risk_factors_who-people-at-increased-risk