آلودگی هوا به معنای آلودگی محیط داخلی و فضای باز با هرگونه مواد شیمیایی، عامل فیزیکی یا بیولوژیکی است که منجر به تغییر ویژگی‌های طبیعی جو شود. دستگاه‌های احتراق خانگی، وسایل نقلیه موتوری، تجهیزات صنعتی و آتش‌سوزی جنگل منابع مشترک آلودگی هوا هستند. مهم‌ترین آلاینده‌ها عبارتند از ذرات معلق، ازون، دی‌اکسید نیتروژن و دی‌اکسید گوگرد. سولفات، نیترات، آمونیاک، کلرید سدیم، کربن سیاه و گرد و غبار مواد معدنی اجزای اصلی ذرات معلق به شمار می‌آیند که بیش از هر آلاینده دیگری به افراد آسیب می‌رسانند. ذراتی با قطر 10 میکرون یا کمتر که می‌تواند درون ریه‌ها نفوذ کنند، بسیار به سلامتی آسیب می‌زنند.

آلودگی هوای داخل خانه یکی دیگر از منابع آلودگی هوا است که بعضاً نادیده گرفته می‌شود. تقریباً 3 میلیارد نفر در جهان هنوز خانه‌های خود را با سوزاندن چوب، زغال‌سنگ و کود در اجاق‌های کهنه گرم می‌کنند. چنین سوخت و ابزار پخت و پز و گرمایش ناکارآمدی منجر به تولید سطح بالایی از آلاینده‌های هوا از جمله ذرات دوده کوچک می‌شود که در ریه نفوذ می‌کنند. تهویه ضعیف و دود داخل خانه می‌تواند سطح ذرات آلاینده را تا 100 برابر افزایش دهد.

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سالانه حدود 7 میلیون نفر به علت آلودگی هوا (فضای باز و محیط داخل خانه) جان خود را از دست می‌دهند که از این تعداد حدود 34 درصد به علت بیماری‌های قلبی ـ عروقی، 20 درصد در اثر سکته مغزی، 21 درصد به علت عفونت‌های تنفسی و  19 درصد در اثر بیماری مزمن انسدادی ریه و 7 درصد به علت ابتلا به سرطان ریه است.

آلودگی هوا، به عنوان یکی از جدیدترین عوامل مؤثر در ایجاد بعضی از بیماری‌ها مانند بیماری‌های تنفسی، قلبی، مقاومت به انسولین و دیابت نوع 2 شناخته شده است.

آلاینده‌ها می‌توانند بعد از ورود به بدن سبب ایجاد واکنش‌های التهابی خفیف، اختلال در عملکرد هورمون‌ها و مقاومت به انسولین شوند. آلودگی هوا در افزایش شیوع اختلال متابولیسم گلوکز، مقاومت به انسولین و دیابت نوع 2 نقش بسزایی دارد به طوری که ارتباط قوی بین آلودگی هوا و دیابت با آلاینده‌های ترافیکی، گازها، نیتروژن اکسید و دود تنباکو وجود دارد. آلودگی هوا در ایجاد مشکلات متعددی در تمامی گروه‌های سنی نیز تأثیر دارد. بر اساس مطالعات، آلودگی هوا در زنان باردار می‌تواند سبب افزایش احتمال ابتلا به دیابت بارداری در مادر، تولد نوزاد با وزن کم، زایمان زودرس، سندرم‌های مرگ ناگهانی نوزاد، مشکلات رفتاری و یادگیری (مثل اتیسم یا ADHD) شود. همچنین آلودگی هوا در کودکان و نوجوانان نیز با پیشرفت مشکلاتی مثل چاقی، آسم، بیماری‌های قلبی ـ عروقی و دیابت در ارتباط است.

به نظر می‌رشد آلودگی هوا بر روی کنترل قند نیز تأثیرگذار است. آلودگی هوا با ایجاد واکنش‌های حساسیتی و التهابی سیستمیک سبب تحریک سیستم ایمنی و اتونومیک شده و با افزایش ترشح کورتیزول، افزایش وزن، افزایش اشتها، کاهش متابولیسم چربی و قند خون شده و در نهایت می‌تواند سبب نوسانات قند خون شود.