پوشش بیمۀ نوار تست قند خون
خود مراقبتی و پایش قند خون روزانه با استفاده از دستگاه کنترل قند خون خانگی، برای همۀ افراد دیابتی، خصوصاً مبتلایان به دیابت نوع یک، یکی از پایه‌های اساسی مدیریت قند خون است. در دسترس بودن تجهیزات استاندارد مانند نوار تست قند خون، برای کنترل نوسانات قند خون و پیشگیری از شرایط خطرناکی مثل کتواسیدوز دیابتی و افت قند شدید ضروری است.
بر اساس گزارش‌های مردمی دریافتی از انجمن دیابت گابریک در سال 1402 دسترسی به این تجهیزات با اختلالات جدی همراه بوده است. همچنین، ارائه این تجهیزات در فروشگاه‌های تجهیزات پزشکی با قیمت‌های غیرمنطقی و بیشتر از قیمت مصوب باعث افزایش چشمگیر هزینه‌های ماهانۀ افراد دیابتی شده است. خرید آنلاین نیز به دلیل هزینه‌های ارسال، قیمت تمام‌شدۀ بالاتری نسبت به خرید حضوری دارد.
انجمن دیابت گابریک جهت جمع آوری اطلاعات واقعی از جامعه دیابتی و ارائه گزارش شرایط سخت موجود به اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی یک تحقیق کوتاه مدت با ارسال لینک پرسشنامه چالش‌های مدیریت قند خون به افراد مبتلا به دیابت و تحلیل پاسخ‌های به دست آمده انجام داده است.
گزارش تحقیق قیمت نوار تست قند خون مورخ شهریور 1402
این گزارش به بررسی چالش‌های دسترسی به تجهیزات تست قند در ایران می‌پردازد. بر اساس اطلاعات جمع‌آوری‌شده از ۳۰۵ بیمار دیابتی از ۲۷ استان کشور، مشکلات عمده‌ای در زمینه تهیه نوارهای تست قند خون وجود دارد. میانگین سنی افراد تکمیل‌کننده این پرسشنامه 19 سال بوده و از نظر وضعیت ابتلا به دیابت عموماً والدین کودکان مبتلا به دیابت نوع یک (42 درصد) و افراد مبتلا به دیابت نوع یک (40 درصد) بوده‌اند:
چالش‌های اصلی ذکرشده در پاسخ‌ها:
- دسترسی به نوارهای تست قند خون:
- اغلب شرکت کنندگان در تهیه نوارهای تست قند خون با مشکل مواجه هستند.
- حدود ۵۰% از تکمیل‌کنندگان پرسشنامه به دلیل مشکلات تأمین نوار تست قند خون، بیش از یک دستگاه تست قند خون دارند.
- برخی بیماران مجبور به خرید دستگاه‌های جدید تست قند خون شده‌اند، زیرا نوارهای تست مربوط به دستگاه‌های قدیمی در بازار موجود نیست.
- قیمت نوارهای تست قند خون در برخی فروشگاه‌ها به طور غیرمنطقی افزایش یافته است و 37 درصد افراد به طور متوسط بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان در ماه برای تهیه نوارهای تست قند خون هزینه می‌کنند.
- 33 درصد افراد اظهار کرده‌اند که بیش از 500 هزارتویمان برای تهیه نوار تست قند ماهانه هزینه می‌پردازند.
- وضعیت بیمه پایه بیماران:
- 65 درصد شرکت کنندگان این تحقیق تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی هستند
- 25 درصد افراد بیمه سلامت دارند
- 5 درصد تحت پوشش بیمه نیروهای مسلح هستند
- 6 درصد از آن‌ها فاقد بیمه پایه هستند.
علی‌رغم اینکه هزینه تجهیزات برای بسیاری از خانواده‌ها سنگین است، بیمه تأمین اجتماعی و سلامت هیچ نوع پوشش بیمه‌ای و بازپرداخت هزینه برای کمک به خرید نوار تست قند خون ندارند.
جمع‌بندی:
بیماران دیابتی در ایران با چالش‌های جدی در زمینه دسترسی به تجهیزات تست قند خون مواجه هستند. افزایش قیمت‌ها، کمبود نوارهای تست و مشکلات در پوشش بیمه‌ای از جمله مسائل اصلی هستند. انجمن دیابت گابریک به دنبال پیگیری این مشکلات و بهبود شرایط برای بیماران است. نکته قابل‌توجه آنکه انجمن دیابت گابریک از سال 1398 و با شروع فعالیت کمیته مدافعه‌گری موضوع پوشش بیمه‌ای نوار تست قند خون را به صورت جدی پیگیری نمود و بعد از تدوین و تائید بیانیه کشوری خود-پایشی قند خون و پیگیری‌های فراوان با بیمه‌گزاران مصوبه شورای عالی بیمه در بهمن‌ماه سال 1400 ابلاغ گردید ولی متأسفانه کماکان این مصوبه اجرا نشده است.
گزارش تحقیق قیمت نوار تست قند خون مورخ اردیبهشت 1403
با توجه به گفتگوهای انجام شده در جلسه با اداره کل تجهیزات پزشکی و اعلام این سازمان به الزام داروخانه‌ها و مراکز فروش تجهیزات پزشکی به ارائه نوار تست قند خون با قیمت مصوب این سازمان، تحقیق دیگری در اردیبهشت 1403 در زمینه دسترسی و قیمت نوار تست قند خون انجام شد. گزارش حاضر بر اساس پرسش‌نامه‌ای است که توسط ۴۳۵ نفر تکمیل شده و چالش‌های موجود در دسترسی به نوارهای تست قند خون را بررسی می‌کند. در این تحقیق علی‌رغم اینکه دسترسی به نوار تست قند خون با قیمت مصوب مقداری بهبود پیدا کرده بود، همچنان بسیاری از شرکت کنندگان هزینه‌های زیادی را برای تهیه این کالای ضروری پرداخت کرده بودند.
نتایج این مطالعه همراه با نامه‌ای خطاب به آقای دکتر شاهمرادی، مدیرکل اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی با موضوع برآورد چالش‌های دسترسی به نوار تست قند خون با پرسشنامه‌هایی از طریق سامانه‌های مجازي این انجمن و تماس تلفنی، درخواست اعلام نحوه دستیابی به لیست مراکز منتخب فروش با قیمت مصوب و تعداد مجاز براي هر شخص و نیز چگونگی فرآیند گزارش تخلفات در چرخه توزیع ارسال گردید.
روش جمع‌آوری داده‌ها:
- تماس تلفنی با افراد: ۸۲ پرسشنامه
- لینک پرس لاین در گروه‌های دیابتی: ۲۱۸ پرسشنامه
- لینک پرس لاین در استوری اینستاگرام: ۱۳۵ پرسشنامه
پس از حذف پرسش‌نامه‌های ناقص، مجموعاً ۴۳۱ پرسشنامه از ۲۷ استان ایران تحلیل شد.
ویژگی‌های شرکت کنندگان:
- پراکندگی جغرافیایی: ۱۰۵ نفر از تهران و ۳۲۶ نفر از سایر استان‌ها
- گروه سنی:
- ۳۵ درصد والدین کودکان ۵ تا ۱۱ سال
- ۳۷ درصد افراد بالای ۲۰ سال
- نوع دیابت: ۸۸ درصد مبتلا به دیابت نوع ۱
- سابقه دیابت: ۶۱ درصد سابقۀ ابتلا به دیابت بین ۱ تا ۱۰ سال
- یافته‌های کلیدی تحقیق:
- دفعات تست قند خون:
۶۳ درصد افراد، ۴ تا ۷ بار در روز تست قند خون انجام می‌دهند.
طبق آمار به‌دست‌آمده، حدود نیمی از تکمیل‌کنندگان این پرسشنامه به دلیل مشکلات تأمین نوار تست قند خون، بیش از یک دستگاه تست قند خون دارند.
- خرید نوار تست قند خون:
- ۷۲% از افراد در یک ماه گذشته نوار تست خریداری کرده‌اند.
- ۴۰% از مراکز تجهیزات پزشکی به صورت حضوری خرید کرده‌اند.
- قیمت یک بسته نوار تست و هزینه‌های بالا:
- ۵۰% از افراد بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومان برای یک بسته ۵۰ عددی پرداخت کرده‌اند.
- ۳۶% از افراد بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان ماهانه برای نوار تست هزینه می‌کنند.
به طور کلی ۴۸ درصد شرکت کنندگان، نوار تست قند خون را با قیمتی چند برابر بیشتر از قیمت مصوب خریداری کرده‌اند. هزینه ماهانۀ خرید نوار تست بین ۳۰۰ هزار تومان تا بیش از ۱ میلیون تومان گزارش شده است.
- چالش‌های دسترسی:
- ۵۴ درصد: مراجعه به مراکز متعدد برای یافتن نوار تست
- ۲۰ درصد: مراجعه به شهرهای مجاور
- ۲۶ درصد: دسترسی آسان به نوار تست
- چالش‌های موجود در دسترسی از مشکلات عمدۀ بسیاری از پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه بوده است و در مجموع ۵۵% از افراد دسترسی به نوار تست را “سخت” و ۱۹% آن را “بسیار سخت” توصیف کرده‌اند.
نتیجه‌گیری:
با وجود تلاش‌های ادارۀ کل تجهیزات و ملزومات پزشکی، مشکلاتی نظیر تخلفات فروشندگان و ارائه نوار تست قند خون با قیمت‌های بالا همچنان وجود دارد. یافته‌های این تحقیق به ریاست ادارۀ نظارت بر تأمین و نگهداشت تجهیزات و ملزومات پزشکی ارائه شده است تا با نظارت بیشتر، دسترسی به نوار تست قند خون با قیمت مصوب بهبود یابد.
گزارش تحقیق قیمت نوار تست قند خون
خودمراقبتی و پایش قند خون روزانه با استفاده از دستگاه کنترل قند خون خانگی، برای همۀ افراد دیابتی خصوصاً دیابتی‌های نوع یک، یکی از پایه‌های کنترل قند خون است و دردسترس‌بودن تجهیزات استاندارد ازجمله نوارهای تست قند برای کنترل نوسانات قند خون و پیشگیری از شرایط خطرناکی مثل کتواسیدوز دیابتی و افت قند شدید از ضروریات زندگی با دیابت نوع یک است.
طبق گزارش‌های دریافت‌شده از تماس‌های مردمی با انجمن دیابت گابریک، با وجود اجرای مصوبۀ فروش نوار تست قند خون با قیمت مصوب در داروخانه‌ها و مراکز منتخب، همچنان دسترسی به نوارهای تست قند خون با اختلال زیاد همراه است و ارائۀ این تجهیزات در فروشگاه‌های تجهیزات پزشکی با افزایش قیمت غیرمنطقی و متفاوت با قیمت مصوب، باعث افزایش قابل‌توجه هزینۀ پرداختی ماهیانه برای خرید نوار تست قند خون شده است. خرید از سایت شرکت یا مراکز منتخب به‌صورت آنلاین هم مشمول هزینۀ ارسال پستی یا پیک است که عملاً قیمت تمام‌شدۀ نوار تست، بیشتر از خرید حضوری خواهد بود.
از همین رو، کمیته مدافعه‌گری انجمن دیابت گابریک به‌منظور پیگیری مؤثرتر این موضوع‌ها اقدام به جمع‌آوری اطلاعات از طریق پرسش‌نامه‌ای کرده‌است که 435 نفر آن را تکمیل کرده‌اند. نتایج حاصل از این تحقیق جهت اطلاع‌رسانی و انعکاس چالش‌های جامعۀ دیابتی در ادامه آورده شده است.
روش‌های جمع‌آوری داده:
تکمیل پرسشنامه به کمک کارشناسان گابریک در تماس تلفنی با افراد: 82 پرسشنامه
تکمیل پرسشنامه با ارسال لینک پرس‌لاین در گروه‌های افراد مبتلا به دیابت به کمک نیروهای داوطلب گابریک: 218 پرسشنامه
تکمیل پرسشنامه با استوری لینک پرس‌لاین در اینستاگرام گابریک: 135 پرسشنامه
مجموع پاسخ‌های دریافت‌شده 435 پرسشنامه بود که 4 پرسشنامه به‌دلیل ناقص‌بودن پاسخ‌ها حذف شد. پراکندگی محل زندگی افراد پرکنندۀ این پرسشنامه از 27 استان ایران بوده است که 105 نفر ساکن مناطق مختلف استان تهران و 326 نفر از شهرها و روستاهای سایر استان‌های کشور بوده‌اند. ازنظر وضعیت ابتلا به دیابت، پاسخ‌دهندگان عموماً والدین کودکان مبتلا به دیابت و افراد بزرگسال مبتلا به دیابت بوده‌اند.
بیشترین افرادی که به پرسشنامه پاسخ داده‌اند، والدین کودکان 5 تا 11 سال (35 درصد) و افراد بالای 20 سال (37 درصد) بوده‌اند. سایر شرکت‌کنندگان در تحقیق، والدین کودکان دیابتی زیر 5 سال و افراد دیابتی 12 تا 19 سال بوده‌اند.
بیشترین سابقۀ ابتلا به دیابت در افرادی که پاسخ داده اند، بین یک تا ده سال (61 درصد) بوده است و 88 درصد، افراد و والدین کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 بوده‌اند.
طبق آمار به‌دست‌آمده، حدود نیمی از تکمیل‌کنندگان این پرسشنامه به‌دلیل مشکلات تأمین نوار تست قند خون، بیش از یک دستگاه تست قند خون دارند و تقریباً 63 درصد افراد، 4 تا 7 بار در یک روز تست قند خون را انجام می‌دهند. تعداد کمتری از شرکت‌کنندگان (25 درصد) بین یک تا سه بار در یک روز تست خون انجام می‌دهند. سایر شرکت‌کنندگان اعلام کرده‌اند که به مقدار بسیار کمتر (چند بار در هفته یا در ماه) تست قند می‌گیرند که اغلب، مبتلا به دیابت نوع دو هستند.
با توجه به اینکه افراد مبتلا به دیابت نوع یک نیاز به انجام تست کافی در طول روز دارند، نیاز به تهیۀ به‌اندازه و بدون وقفۀ نوار تست قند خون دارند که طبق گزارش به‌دست‌آمده، اغلب افراد طی یک ماه گذشته اقدام به خرید نوار تست کرده‌اند و خرید نوار تست قند خون از مراکز مختلفی انجام شده است که براساس پاسخ‌های به‌دست‌آمده، خرید به‌صورت حضوری به‌دلیل نداشتن هزینۀ پست یا پیک، بیشتر بوده است(63 درصد).
قیمت‌های پرداخت‌شده برای خرید یک بسته نوار تست 50 عددی متفاوت و در بسیاری موارد مغایر با قیمت مصوب تعیین‌شدۀ ادارۀ کل تجهیزات و ملزومات پزشکی بوده است و 48 درصد افراد نوار تست قند خون را چند برابر بیشتر از قیمت مصوب خریده‌اند و هزینۀ ماهانۀ خرید نوار تست قند خون معمولاً بین 300 هزارتومان تا بیش از 1 میلیون تومان در ماه بوده است (60 درصد).
چالش‌های موجود در دسترسی هم از مشکلات عمدۀ بسیاری از پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه بوده است که فقط 26 درصد افراد به‌راحتی نوار تست قند خود را پیدا کرده‌اند. 54 درصد شرکت‌کنندگان گفته‌اند که برای پیدا کردن نوار تست به مراکز متعدد مراجعه می‌کنند و دسترسی سختی دارند. 20 درصد پاسخ‌دهندگان اعلام کرده‌اند که برای تهیه نوار تست قند مجبور به مراجعه به شهرهای مجاور هستند.
نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق نشان می‌دهد علی‌رغم تلاش‌های ادارۀ کل تجهیزات و ملزومات پزشکی در تأمین نوارهای تست قند خون با قیمت مصوب، تخلف فروشندگان و ارائه نکردن نوارهای تست قند و قیمت‌های بالاتر ادامه دارد که در آخرین جلسۀ حضوری برگزارشده با ریاست ادارۀ نظارت بر تأمین و نگهداشت تجهیزات و ملزومات پزشکی، گزارش تفصیلی این تحقیق به ایشان تحویل داده شده است که با نظارت بیشتر بر اجرای مصوبات اخیر آن سازمان، دسترسی به نوار تست قند خون با قیمت مصوب و مقرون‌به‌صرفه افزایش یابد.