نشانگر رنگی تغذیه‌ای یا چراغ راهنمای تغذیه‌ای
درج برچسب نشانگر رنگی تغذیه‌ای (چراغ راهنمای تغذیه‌ای) بر روی محصولات غذایی و آشامیدنی با مشارکت و همکاری سازمان غذا و دارو و صاحبان صنایع غذایی و آشامیدنی در حال اجرا است. نشانگرهای رنگی تغذیه‌ای به عنوان یک راهنمای مطمئن برای انتخاب مواد غذایی سالم‌تر است.
اجزای نشانگرهای رنگی تغذیه‌ای
- آرم سازمان غذا و دارو
- معیار و اندازه سهم بسته و تعداد سهم در آن بسته
- میزان انرژی در هر سهم برحسب کیلوکالری
- شاخص‌های مورد ارزیابی (مواد مغذی) مؤثر در سلامتی
- مقدار عددی و واحد اندازه‌گیری شاخص‌های مورد ارزیابی در اندازه سهم
- نشانگرهای رنگی (رنگ‌های سبز، نارنجی و قرمز)
- راهنمای رنگی
- شماره پروانه‌های بهداشتی تولید/ورود
مفهوم رنگ‌های نشانگر رنگی تغذیه‌ای
نشانگرهای رنگی تغذیه‌ای، همان برچسب رنگی چراغ راهنمای روی محصولات غذایی هستند که مقدار پنج شاخص مهم مؤثر در سلامتی یعنی انرژی، قند، چربی، نمک و اسیدهای چرب ترانس موجود در محصولات غذایی را با رنگ‌های سبز، نارنجی و قرمز مشخص می‌کنند. این نشانگرها کمک می‌کنند تا در زمان خرید، در یک نگاه با ارزیابی این شاخص‌ها، انتخاب مناسبی داشته باشیم.
– زمانی که انرژی، قند، چربی، نمک یا اسیدهای چرب ترانس موجود در یک محصول خوراکی سبز باشد، به این معنا است که مقدار آن‌ها در آن خوراکی اندک است، بنابراین از این نظر انتخاب سالم‌تری هستند.
– اگر انرژی، قند، چربی، نمک یا اسیدهای چرب ترانس موجود در یک محصول خوراکی نارنجی باشد، به این معنا است که مقدار آن‌ها در آن خوراکی متوسط است، بنابراین از این نظر انتخاب نسبتاً مناسب به حساب می‌آیند.
– چنانچه انرژی، قند، چربی، نمک یا اسیدهای چرب ترانس موجود در یک محصول خوراکی قرمز باشد، به این معنا است که مقدار آن‌ها در آن خوراکی زیاد است، بنابراین از این نظر انتخاب ناسالم‌تری به حساب می‌آیند.
کاربرد نشانگرهای رنگی تغذیه‌ای
در نشانگرهای رنگی تغذیه‌ای علاوه بر رنگ، مقدار موجود از هرکدام از شاخص‌های قند، چربی، نمک و اسیدهای چرب ترانس در مقدار مشخصی از یک محصول غذایی، مشخص می‌شود که به تصمیم‌گیری ما برای انتخاب مناسب کمک می‌کند.
این نشانگرها به منظور مقایسه دو نوع محصول غذایی مختلف نیست، بلکه برای مقایسه یک نوع محصول با تولیدات متفاوت است، مثلاً در مقایسه بین دو بسته چوب‌شور از دو کارخانه مختلف.
باید توجه کنیم اولویت انتخاب با محصولاتی است که در وهله اول تعداد شاخص‌های سبز رنگ بیشتر و قرمز رنگ کمتری داشته باشند. در مرحله بعد بین شاخص‌های هم‌رنگ، محصولی که مقدار شاخص در آن کمتر است، انتخاب سالم‌تری به حساب می‌آید. برای روشن شدن این موضوع به مثال زیر توجه کنید. می‌خواهیم از بین این سه چوب‌شور سالم‌ترین را انتخاب نماییم:
همان‌طور که در تصاویر مشخص است، چوب‌شور 1 دارای یک شاخص قرمز رنگ (نمک) است در حالی که چوب‌شور 2 و 3 هیچ شاخص قرمزی ندارند، بنابراین چوب‌شور 2 و 3 نسبت به چوب‌شور 1، انتخاب غذایی سالم‌تری هستند. حال از بین چوب‌شور 2 و 3 همان‌طور که می‌بینیم چوب‌شور 3 دارای دو شاخص سبز (قند و اسیدهای چرب ترانس) است در حالی که چوب‌شور 2 دارای یک شاخص سبز رنگ است، در نتیجه می‌توان گفت از بین این سه محصول چوب‌شور 3 سالم‌ترین انتخاب است.
حال اگر بخواهیم بین دو خوراکی تعداد شاخص‌های قرمز، نارنجی و سبزشان برابر است یکی را انتخاب کنیم باید به مقدار آن شاخص‌ها توجه کرده و بر اساس آن تصمیم‌گیری نماییم. برای روشن شدن به مثال دو کنسرو تن ماهی متفاوت با وزن یکسان (نصف تن ماهی معادل 90 گرم) توجه کنید:
- در کنسرو تن ماهی شماره 1 چربی به رنگ نارنجی و مقدار آن 15 گرم است.
- در کنسرو تن ماهی شماره 2 چربی به رنگ نارنجی و مقدار آن 5/13 گرم است.
- سایر شاخص‌ها از نظر رنگ و مقدار مشابه است.
در مقایسه این دو کنسرو تن ماهی که نشانه چربی هر دو نارنجی‌رنگ است در گام بعدی به مقدار چربی آن‌ها باید دقت کنیم؛ ازآنجایی‌که تن ماهی شماره 2 مقدار چربی آن 5/13 بوده و نسبت به تن ماهی شماره 1 کمتر است، پس انتخاب سالم و مناسب‌تری خواهد بود.
به عنوان نتیجه، در خصوص محصولات غذایی و آشامیدنی که حاوی قند، نمک، چربی هستند باید به نشانگرهای رنگی آن‌ها که پنج شاخص مهم مؤثر در سلامتی را نشان می‌دهند، دقت کنیم. ما باید بتوانیم با استفاده از این نشانگرها و مقادیر آن‌ها مناسب‌ترین انتخاب را داشته باشیم، بنابراین همواره به برابر بودن مقادیر خوراکی‌ها قبل از مقایسه نشانگرهای رنگی تغذیه‌ای آن‌ها توجه داشته باشید.
جدول ارزش غذایی یا جدول حقایق تغذیه‌ای
روی برخی از محصولات غذایی، علاوه بر نشانگر رنگی تغذیه‌ای یا چراغ راهنمای تغذیه‌ای، جدولی تحت عنوان جدول ارزش غذایی یا جدول حقایق تغذیه‌ای درج شده است. معمولاً اطلاعات موجود در این جدول بر اساس محصول متفاوت است اما عموماً تمام این جداول شامل همه یا تعدادی از اجزای زیر هستند:
1- مقداری از خوراکی که ترکیبات آن در جدول آمده است. این قسمت ممکن است به صورت گرم بالای جدول درج شده باشد و یا به صورت ستون‌های جداگانه در قالب 100 گرم و هر سهم در جدول آورده شود.
2- مقدار ترکیبات مختلف موجود در ماده غذایی شامل انرژی کل، کربوهیدرات کل (گاهی مقادیر قند و نشاسته جداگانه زیر این قسمت آورده می‌شود)، چربی کل (گاهی مقادیر چربی اشباع، کلسترول و چربی ترانس زیر این قسمت آورده می‌شود)، پروتئین، فیبر، نمک و … بر حسب گرم، به استثنای انرژی کل.
3- در برخی از جدول ستونی تحت عنوان ارزش روزانه درج می‌شود که نشان می‌دهد این خوراکی چند درصد از نیاز مصرف کننده را از ترکیبات غذایی برآورده می‌کند. با توجه به اینکه نیاز افراد مختلف بسته به سن و شرایط سلامتی برای دریافت ترکیبات غذایی متفاوت است، توصیه می‌شود مقادیر این ستون معیاری برای انتخاب محصول در نظر گرفته نشود.
در ادامه نمونه‌ای از این جداول بررسی می‌شود:
همان‌طور که مشاهده می‌فرمایید روی این ویفر علاوه بر نشانگر رنگی تغذیه‌ای یا چراغ راهنمای تغذیه‌ای، جدول ارزش غذایی یا جدول حقایق تغذیه‌ای نیز درج شده که در آن به ترتیب مقادیر انرژی، چربی کل، کربوهیدرات کل، پروتئین، اسید چرب اشباع، اسید چرب ترانس و نمک برای 100 گرم از خوراکی آورده شده است.
کدام معیار برای انتخاب خوراکی در دیابت مناسب‌تر است: نشانگر رنگی تغذیه‌ای یا جدول ارزش غذایی؟
به یاد داشته باشیم نشانگرهای رنگی تغذیه‌ای با هدف انتخاب خوراکی‌های سالم‌تر طراحی شده‌اند ولی در دیابت عموماً علاوه بر این موضوع ما به دنبال مقدار کربوهیدرات موجود در خوراکی‌ها نیز هستیم تا بتوانیم تأثیر مصرف خوراکی‌ها را بر قند خون پیش‌بینی کرده و یا حتی میزان مصرف انسولین غذایی و یا کوتاه اثر را هنگام استفاده از آن‌ها تنظیم نماییم.
در این صورت لازم است توجه داشته باشیم که اطلاعات موجود در نشانگر رنگی تغذیه‌ای برای چنین تصمیم‌گیری‌هایی کافی نبوده و در رابطه با خوراکی‌هایی مانند انواع کیک، بیسکویت، شکلات، بستنی و سایر تنقلات حاوی کربوهیدرات قابل ملاحظه، لازم است محصولاتی را انتخاب نماییم که دارای جدول ارزش غذایی یا جدول حقایق تغذیه‌ای باشند.
علت این تأکید این است که در نشانگر رنگی تغذیه‌ای، تنها مقدار قند ساده موجود در خوراکی ذکر شده که تنها بخشی از کربوهیدرات موجود در آن‌ها را تشکیل می‌دهد. در حالی که در جدول ارزش غذایی یا جدول حقایق تغذیه‌ای، مقدار کل کربوهیدرات موجود در مقدار مشخص شده محصول آورده می‌شود. توجه داشته باشیم که کربوهیدرات عامل مهمی در تعیین تأثیر محصولات غذایی مانند انواع کیک، بیسکویت، شکلات، بستنی و … بر نوسان قند خون در دیابت به حساب می‌آیند.
به مثال ویفر توجه نمایید، بر اساس نشانگر رنگی تغذیه‌ای، در 100 گرم از این خوراکی تنها 34 گرم قند وجود دارد در حالی که اگر به جدول حقایق تغذیه‌ای نگاه کنیم می‌بینیم که 100 گرم از این خوراکی حاوی 67 گرم کربوهیدرات است.
برای ملموس‌تر شدن موضوع بیایید واحد کربوهیدرات این مقدار ویفر را محاسبه نماییم. در وهله نخست باید بدانیم هر واحد کربوهیدرات معادل 15 گرم کربوهیدرات خالص است، بر این اساس در 100 گرم از این خوراکی بر مبنای نشانگر رنگی تغذیه‌ای 34 گرم قند تقریباً معادل 2 واحد کربوهیدرات وجود دارد حال آنکه بر اساس جدول حقایق تغذیه‌ای در 100 گرم از این خوراکی 67 گرم کربوهیدرات معادل تقریباً 4 واحد کربوهیدرات وجود دارد. بنابراین اگر تنها بر اساس اطلاعات نشانگر رنگی تغذیه‌ای نصمیم گیری نماییم، مقدار کربوهیدرات خوراکی را کمتر از اندازه واقعی در نظر گرفته و در رابطه با تأثیر آن بر قند خون دچار اشتباه خواهیم شد.
بنابراین برای تصمیم‌گیری درست در رابطه با تأثیر خوراکی‌ها بر نوسان قند خون و یا تنظیم دوز انسولین غذایی یا کوتاه اثر در هنگام استفاده از آن‌ها، حتماً جدول ارزش غذایی یا جدول حقایق تغذیه‌ای محصول را بررسی نمایید.
برچسب زردرنگ اصالت چیست و چه استفاده‌ای دارد؟
روی همه کالاهای وارداتی، خوراکی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی و مکمل‌ها برچسب زردرنگ اصالت قرار دارد که با کمک مشخصات نوشته روی آن می‌توان اصالت محصول مورد نظر را با یکی از روش‌های زیر بررسی نمایید:
1- پیامک: کد 16 رقمی زیر پوشش نقره‌ای را به شماره پیامک 20008822 ارسال کنید، در پاسخ استعلام نام محصول، شماره سری ساخت (LOT)، تاریخ انقضا و قیمت آن را دریافت می‌کنید.
2- سامانه سازمان غذا و دارو (ttac,ir): در بخش استعلام کد رهگیری می‌توانید با وارد کردن کد 20 رقمی شناسه ردیابی (UID) در قسمت بالای برچسب زردرنگ و یا کد 16 رقمی زیر پوشش نقره‌ای، نتیجه مشاهده شده را با محصول مورد نظر مقایسه کنید.
3- نرم‌افزار TTAC سازمان غذا و دارو: با توجه به فضای نرم‌افزار، در قسمت کاتالوگ فرآورده با اسکن کد دوبعدی مشکی‌رنگ برچسب اصالت و یا وارد کردن کد 20 رقمی شناسه ردیابی (UID)، مشخصات محصول مورد نظر نشان داده می‌شود. همچنین در قسمت کنترل اصالت با وارد کردن کد 16 رقمی زیر پوشش نقره‌ای می‌توانید نتیجه مشاهده شده را با محصول مورد نظر مقایسه کنید.
2 دیدگاه
لطفا در پیام رسان ایتا یا بله هم کانال بگذاریید.
همه فیلتر شکن ندارند.
سلام
از اطلاعات خوب شما متشکرم.