علل، علائم و درمان افت قند، وضعیت اورژانسی در دیابت
افت قند خون یه وضعیت اورژانسیه که باید خیلی سریع درمان بشه
افت قند خون (هیپوگلیسمی)
گلوکز یا قند خون، عمده‌ترین قند موجود در خون است. قند خون منبع اصلی تأمین انرژی بدن است و از طریق هضم و جذب غذا در بدن تولید می‌شود. حفظ قند خون یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های بدن است که بسیاری از هورمون‌های بدن در آن نقش دارند.
در صورتیکه میزان قند خون کاهش یابد و به 70 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر و یا کمتر برسد، وضعیتی به نام افت قند یا هیپوگلیسمی ایجاد می‌شود. افت قند یکی از مسائل شایع در افراد مبتلابه دیابت است که از انسولین استفاده می‌کنند.
علت ایجاد افت قند
در ایجاد افت قند عوامل متعددی نقش دارند که شناسایی این عوامل می‌تواند در پیشگیری از افت قند مؤثر باشد. این عوامل شامل موارد زیر است:
تغذیه: کربوهیدرات مهم‌ترین ماده مغذی در غذاهاست که بعد از هضم و جذب به قند (گلوکز) تبدیل می‌شود و قند خون را تأمین می‌کند. هر عاملی که سبب شود دریافت یا جذب کربوهیدرات کم شود در ایجاد افت قند مؤثر است بنابراین حذف وعده غذایی اصلی یا میان وعده، دیر شدن زمان مصرف وعده اصلی یا میان وعده، عدم مصرف کربوهیدرات در وعده یا میان وعده یا وجود مشکلات گوارشی مثل اسهال و استفراغ می‌تواند از علل افت قند باشد.
ورزش: ورزش یکی از اصول کنترل قند خون و مدیریت دیابت است، البته به این شرط که به زمان، مدت، نوع ورزش و میزان قند خون در شروع و طی ورزش توجه شود.
انسولین: انسولین هورمون اصلی در تنظیم قند خون است. افراد مبتلابه دیابت نوع یک و بعضی از افراد دیابتی نوع دو برای کنترل قند خون نیاز به تزریق انسولین دارند. هر عاملی که باعث افزایش دریافت یا جذب انسولین شود می‌تواند در ایجاد افت قند مؤثر باشد از این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش دریافت انسولین
تزریق انسولین بیش از نیاز
تزریق انسولین اشتباه، به‌عنوان‌مثال بجای انسولین پایه از انسولین غذایی استفاده شود و یا برعکس
عدم تناسب در میزان کربوهیدرات مصرفی و انسولین تزریقی
- افزایش سرعت جذب انسولین
ماساژ و یا گرم کردن محل تزریق، حمام گرم بعد از تزریق انسولین و تزریق عضلانی از عواملی است که سرعت جذب انسولین را افزایش می‌دهند که می‌تواند در ایجاد افت قند موثر باشد.
- مصرف الکل و بعضی از داروها
چه مواقعی افت قند ایجاد می‌شود؟
افت قند می‌تواند در هر زمان یا هر مکانی اتفاق بیفتد و وقوع آن به علت‌های ایجادکننده آن مرتبط است؛ اما نکته قابل‌توجه این است که فرد دیابتی لازم است دفعات افت قند را کاهش دهد و از افت قند در زمان‌های خاص مثل زمان رانندگی، خواب، ورزش و یا انجام فعالیت‌های پرریسک پیشگیری کند.
علائم افت قند خون چیست؟
افت قند، علائم متنوعی دارد از این علائم می‌توان به رنگ‌پریدگی، تعریق بیش‌ازحد، تپش قلب، لرزش دست، تغییر رفتار، عدم توانایی در تمرکز، اختلال در تکلم، خواب‌آلودگی، تشنج و یا کما اشاره کرد. البته بعضی از مواقع ممکن است که افت قند علائمی نداشته باشد، درهرصورت نیاز است که افت قند به شکل سریع و صحیح درمان شود.
انواع افت قند
افت قند نیمه‌شب، افت قند بدون علامت، افت قند شدید از انواع افت قند هستند که در همه این شرایط قند خون به 70 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر و یا کمتر از آن می‌رسد و لازم است که هرچه سریع‌تر و به روش صحیح افت قند درمان شود.
درمان صحیح و سریع افت قند
افت قند یکی از مهم‌ترین موقعیت‌های اورژانسی در دیابت است که نیاز به درمان سریع و صحیح دارد. برای درمان افت قند ابتدا باید از وجود افت قند مطمئن شد بنابراین با مشاهده علائم افت قند لازم است که قند خون اندازه‌گیری شود. در صورتیکه قند خون 70 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر و یا کمتر باشد (چه باوجود علائم افت قند و چه بدون علائم) لازم است مراحل زیر را برای درمان افت قند انجام دهید.
1- خوراکی مناسب برای درمان افت قند بخورید.
این خوراکی‌ها شامل:
- 4 حبه قند حل‌شده در نصف لیوان آب
- نصف لیوان آب‌میوه صنعتی (حاوی شکر)
- نصف لیوان نوشابه غیر رژیمی
- یک قاشق غذاخوری شکر یا عسل
2- 15 دقیقه صبر کنید.
3- مجدداً قند خون را اندازه‌گیری نماید.
4- درصورتی‌که همچنان قند خون پایین بود مجدداً یکی از خوراکی‌های مناسب برای درمان افت قند را استفاده نماید.
5- بعدازاینکه قند به بالای 70 رسید، برای پیشگیری از افت قند مجدد، وعده اصلی یا میان وعده حاوی کربوهیدرات پیچیده مانند بیسکوئیت سبوس دار و یا یک لقمه کوچک نان و پنیر میل کنید.
در صورتیکه فرد افت قند شدید دارد و یا به دلیل افت قند قادر به نوشیدن و خوردن خوراکی نیست و یا بیهوش است، برای درمان افت قند لازم است که از گلوکاگون استفاده شود.
پیشگیری از افت قند خون
آشنایی با علل ایجادکننده افت قند، پیشگیری از وقوع این علل و انجام تست قندهای روزانه می‌تواند در کاهش دفعات افت قند مؤثر باشد.
