انسولین هورمون طبیعی بدن است که مانند کلید عمل می‌کند و باعث می‌شود قند خون (گلوکز) برای تأمین انرژی وارد سلول‌های بدن شود. گاهی سلول‌ها به‌طور مناسب به انسولین پاسخ نمی‌دهند، بنابراین قفل و کلید (سلول و انسولین) به‌درستی کار نمی‌کند و منجر به مقاومت به انسولین یا Insulin resistance می‌شود.
در شرایط مقاومت به انسولین ابتدا کارایی هورمون انسولین کاهش می‌یابد، سپس سلول‌های بتای پانکراس فعالیت خود را افزایش می‌دهند تا با ترشح بیشتر انسولین، سطح قند خون را در محدوده طبیعی نگه‌دارند. در این حالت هایپرانسولینمیا (افزایش سطح انسولین خون) روی می‌دهد. اما با ادامه روند مقاومت به انسولین، سلول‌های بتای پانکراس دچار فرسودگی شده و به‌تدریج ترشح انسولین کاهش می‌یابد و به دنبال آن، سطح قند خون افزایش‌یافته و دیابت بروز می‌کند.
دانشمندان در حال تحقیق در خصوص درک بهتر مکانیسم‌های سلولی ایجاد مقاومت به انسولین هستند. تاکنون چندین عامل که درروند ایجاد مقاومت به انسولین دخیل هستند شناسایی‌شده‌اند که بعضی از آن‌ها با سبک زندگی ناسالم در ارتباط هستند. ازجمله عوامل ایجادکننده مقاومت به انسولین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ژنتیک
افزایش سن
کم‌تحرکی
اضافه‌وزن و چاقی (خصوصاً چاقی شکمی)
برای تشخیص مقاومت به انسولین لازم است به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام پرسش در خصوص سوابق خانوادگی، اندازه‌گیری وزن و فشار‌خون و برخی معاینات فیزیکی یا آزمایش‌ها، مقاومت به انسولین را تشخیص می‌دهد.
در معاینات فیزیکی چنانچه پزشک قسمت‌های تیره‌رنگ و مخملی شکل در نواحی چین‌خوردگی پوست (آکانتوزیس نیگریکانس) مشاهده کند، این امر می‌تواند ازجمله علائم فیزیکی مرتبط با مقاومت به انسولین محسوب شود. میزان بالایی از چربی داخل و اطراف کبد و پانکراس، چربی خون، کلسترول بالا، چاقی و اضافه‌وزن در افراد مبتلابه مقاومت به انسولین دیده می‌شود. همچنین ممکن است پزشک در مسیر تشخیص مقاومت به انسولین، آزمایش‌هایی مانند: قند ناشتا، تست تحمل گلوکز و هموگلوبین ای وان سی (HbA1c) و اندازه‌گیری سطح سرمی انسولین را درخواست کند.
انسولین نقش‌های گوناگونی در بدن دارد. بنابراین عدم کارایی یا ناکافی بودن آن، با ایجاد و بروز بسیاری از بیماری‌ها در ارتباط است. ازجمله:
دیابت، یکی از بیماری‌هایی است که با مقاومت به انسولین ارتباط مستقیم دارد. بنابراین پیشگیری و درمان مقاومت به انسولین نقش بسزایی در جلوگیری از ابتلا به دیابت نوع 2، در افراد غیر دیابتی دارد.
همچنین مقاومت به انسولین در افراد مبتلابه دیابت نوع 1، نوع 2 و سایر انواع دیابت دیده می‌شود. به‌طوری‌که در افراد مبتلابه دیابت نوع 2، هرچقدر میزان مقاومت به انسولین بیشتر شود، کنترل قند خون دشوارتر خواهد شد. بنابراین، جهت دستیابی به مدیریت دیابت و کنترل قند خون، به دوز داروی بیشتری نیاز خواهد بود.
مقاومت به انسولین در دیابت نوع 1 نیز دیده می‌شود که فرد، جهت کنترل مطلوب قند خون، به دوز انسولین تزریقی بیشتری نیاز دارد. همچنین مطالعات نشان می‌دهند که میانگین قند خون و هموگلوبین ای وان سی (A1C) در پی افزایش مقاومت به انسولین در افراد مبتلابه دیابت نوع یک، افزایش می‌یابد. از سوی دیگر ارتباط تنگاتنگی بین مقاومت به انسولین و دیابت بارداری (GDM).
اگر شرایط مقاومت به انسولین به‌موقع تشخیص داده شود، با اصلاح سبک زندگی می‌توان از بروز دیابت پیشگیری نمود. تغذیه سالم، فعالیت بدنی، کاهش وزن و استفاده از داروها ازجمله راهکار‌هایی هستند که در این مسیر می‌توانند به ما کمک کنند.
با علم به اینکه از بین بردن کامل مقاومت به انسولین احتمالاً غیر‌ممکن است، اما روش‌های زیر برای بالاتر بردن حساسیت سلول‌ها نسبت به انسولین کاربرد دارد.
ورزش هم در کوتاه‌مدت و هم درازمدت موجب کاهش مقاومت به انسولین می‌گردد. همچنین باعث می‌شود از طریق مسیر غیر وابسته به انسولین، قند وارد سلول‌های عضلانی شود و مورداستفاده قرار گیرد. اگرچه این امر به‌خودی‌خود موجب کاهش مقاومت به انسولین نمی‌شود، اما به فرد کمک می‌کند قند خون خود را بهتر کنترل کند.
مکانیسم دقیق اینکه چرا چاقی و اضافه‌وزن می‌تواند موجب مقاومت به انسولین شود، هنوز مشخص نیست. مطالعات نشان داده است که انباشت بافت چربی در بدن، موجب التهاب، استرس فیزیولوژیک و ترشح هورمون‌هایی می‌شود که نهایتاً باعث ایجاد مقاومت به انسولین می‌گردد. بنابراین کاهش وزن، چه از طریق رژیم غذایی و چه از طریق عمل جراحی لاغری، موجب بهبود مقاومت به انسولین و افزایش حساسیت به انسولین می‌شود. البته تاکنون رژیم غذایی خاصی که موجب کاهش مقاومت به انسولین شود، به اثبات نرسیده است. مطالعات نشان می‌دهند مصرف غذاهای کم‌چرب و پر کربوهیدرات، مقاومت به انسولین را تشدید می‌کنند.
در حال حاضر درمان دارویی اختصاصی برای مقاومت به انسولین تائید نشده اما داروهای خوراکی در درمان بیماران دیابتی استفاده می‌شوند، ازجمله: متفورمین و تیازولیدین دیون‌ها (TZDs)، داروهای حساس کننده به انسولینی هستند که قند خون را از طریق کاهش مقاومت به انسولین، کاهش می‌دهند.
7 دیدگاه
خیلی عالی توضیح داده بودید . بسیار مفید بود
متشکرم
میشه در مورد تست مقاومت به انسولین توضیح بدین
لطفا این مطلب را مطالعه کنید.
https://gabric.ir/tips/insulinresistance/
تاثیر قند های تصفیه شده در دیابت نوع دو چیست ؟
سلام وقت بخیر
نوع تغذیه و برنامه غذایی در ایجاد و کنترل دیابت نوع 2 تاثیر بسزایی دارد.
مصرف زیاد قندهای ساده و تصفیه شده می تواند ریسک ابتلا به دیابت را افزایش دهد.
و اگر مبتلا به دیابت هستید، می تواند اثرات منفی بر روی کنترل قند شما داشته باشد.
سلام من 24 سالمه و از نوجوانی مشکل تنبلی تخمدان داشتم و پریودهام خیلی نامنظم بود و هست الان هم 2ساله که بچه دار نمیشم اخیرا متوجه شدم که مقاومت به انسولینم بالاست و عدد انسولین دو ساعت بعد از صبحانم 70 بود.قدم 160 و وزنم 62 هست 3 کیلو کاهش وزن دادم تا این شدم و متفورمین میخورم اما فایده نداشته.برای کاهش مقاومت به انسولینم باید چکار کنم لطفا جواب رو به ایمیلم بفرستین ممنون.
سلا م و با تشکر از وب وزینتان
من 2 سالی است که به دیابت مبتلا شده ام , HA!Cمن حدود 6/5است یک دستگاه کلوکومتر تهیه کردم روزی چند بار و چه مواقعی باید تست کنم ومیزان قند خونم در زمان تستها چقدر باید باشد ضمنا حدود 8 سال پیش من در کلاسهای شما شرکت کردم وعضو گابریک می باشم سنم 57 وزنم 74 وقدم 175 است لطفا پاسخ سوالاتم به ایمیلم ارسال فرمایین سپاسگزارم بیژن بیژنی