دیابت و محیط کار: راهنمای جامع برای کارکنان، همکاران و کارفرمایان
بیماری دیابت شیوع بالایی در سراسر دنیا دارد و تعداد قابل‌توجهی از افراد مبتلا به دیابت به سنی رسیده‌اند که مشغول به کار هستند. معمولاً محیط کار فضایی است که افراد شاغل ساعت‌های زیادی از روز را در آن می‌گذرانند؛ بنابراین داشتن برنامه‌ای منظم برای کنترل قند خون در محل کار اهمیت زیادی در حفظ سلامت و کیفیت زندگی افراد مبتلا به دیابت پیدا می‌کند.
در این مطلب از دو زاویه به موضوع دیابت در محیط کار می‌پردازیم. یکی از دیدگاه فرد مبتلا به دیابت و راهکارهایی که می‌تواند برای مدیریت قند در محل کار انجام دهد. و دیگری از دیدگاه کارهایی که همکاران یا کارفرما می‌توانند برای ایجاد محیطی حمایت‌گر و سالم انجام دهند.
بخش اول: فرد مبتلا به دیابت در محیط کار
۱. آموزش دیدن
اولین قدم برای مدیریت دیابت در محیط کار این است که برای مدیریت دیابت آموزش دیده باشید و اصول صحیح مدیریت قند را بدانید. برای یادگیری اصولی مدیریت دیابت می‌توانید در کلاس‌های آنلاین گابریک شرکت کنید.
۲. بیان جرات‌مندانۀ مبتلا بودن به دیابت
احتمالاً شما هم جزو دستۀ افرادی هستید که همیشه در تلاشید بین سلامتی خود و انتظارات شغلی‌تان تعادل برقرار کنید. گاهی همین امر باعث می‌شود دیابت خود را پنهان کنید. حتی شاید به‌دلیل ترس، انگ‌های اجتماعی یا قضاوت‌شدن ازطرف اطرافیان، تمایل به شفاف‌سازی دربارۀ دیابت خود نداشته باشید. اما لازم است بدانید که تکرار این چالش‌ها بر سلامت روان شما اثر می‌گذارد و بیشتر وقت‌ها شما را برای کنترل مناسب دیابتتان محدود می‌کند. بنابراین بهتر است به شیوه‌ای مناسب دربارۀ مبتلا بودن به دیابت، چالش‌ها و نیازهایی که در این زمینه دارید با همکاران و کارفرمای خود صحبت کنید.
۳. پایش منظم قند خون
افراد مبتلا به دیابت لازم است قند خون خود را به‌طور منظم در طول روز بررسی کنند. این کار می‌تواند با استفاده از دستگاه تست قند خون یا سیستم‌های پایش مداوم قند (CGM) انجام شود. پایش قند به شما کمک می‌کند به‌موقع از نوسانات قند خود آگاه شوید و بتوانید برای مدیریت آن اقدام موثری انجام دهید.
۴. نگهداری و مصرف دارو و انسولین
انسولین باید در دمای مناسب نگهداری شود. پس برای نگهداری انسولین‌های در حال مصرف خود، از کیف خنک نگهدارنده، یخچال محل کار یا اتاقی که دمای متعادل داشته باشد استفاده کنید.
از طرف دیگر مصرف اصولی انسولین و داروهای کاهندۀ قند خون هم در کنترل دیابت نقش مهمی دارد. بنابراین اگر جزو افرادی هستید که هنگام کار از مصرف دارو یا انسولین خود غافل می‌شوید بهتر است با تنظیم آلارم موبایل یا گذاشتن یادداشت روی میز کارتان مصرف دارو یا انسولین را به خود یادآوری کنید.
۵. تغذیۀ سالم و میان‌وعده‌ها
تغذیه بخش مهمی از مدیریت دیابت است. بسیاری افراد در اثر استرس‌های کاری، خستگی فکری یا جسمی به سوی خوردن خوراکی‌های ناسالم می‌روند. پس تلاش کنید در بازه‌های زمانی منظم، استراحتی کوتاه داشته باشید تا خستگی شما را به‌سوی پرخوری هدایت نکند. همچنین برای مدیریت قند در محل کار، میان‌وعده‌های سالم مانند میوه‌ها، سبزی‌ها، غلات کامل، لبنیات، مغزها و آجیل را به همراه داشته باشید و با توجه به قند خون خود میان‌وعدۀ مناسب را انتخاب کنید.
۶. حفظ فعالیت بدنی
فعالیت بدنی اثر مثبتی بر کنترل قند خون شما دارد. پس بهتر است برنامۀ منظم و مستمری برای ورزش درنظر بگیرید. مدت‌زمان ایدئال ورزش برای بهبود قند خون، حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته است که می‌توانید آن را بین روزهای هفته تقسیم کنید )مثلاً ۵ روز در هفته و هر بار به مدت ۳۰ دقیقه با شدت متوسط(. از سوی دیگر اگر شغل شما به‌کونه‌ای است که بیشتر زمان کار کردن در حالت نشسته هستید، به ازای هر ۱ ساعت کار نشسته، ۵ دقیقه فعالیت بدنی مانند حرکات کششی یا قدم زدن انجام دهید.
۷. مدیریت استرس
استرس می‌تواند قند خون شما را تحت تأثیر قرار دهد. سعی کنید شغلی را انتخاب کنید که استرس کمتری به شما وارد کند. همچنین با کارفرمای خود صحبت کنید تا در حد امکان شرلیطی فراهم کند که انعطاف بیشتری برای انجام وظایفتان داشته باشید. استفاده از مدیتیشن‌های کوتاه، صحبت با دوستان، تنفس شکمی، داشتن برنامه‌ریزی برای انجام کارها و کمک گرفتن از مشاور هم راهکارهای مؤثری برای مدیریت استرس و کنترل دیابت در محیط کار هستند.
۸. درمان صحیح افت قند و آگاهی بخشی به اطرافیان
افت قند خون شرایطی است که هر فرد دیابتی ممکن است با آن روبه‌رو شود. برای مدیریت بهتر افت قند در محل کار درمان‌های افت قند را همیشه در محل کار خود داشته باشید و علامت‌های افت قند و روش درمان آن را به همکارانتان هم آموزش دهید.
بخش دوم: نقش همکاران و کارفرما
ایجاد محیطی حمایتی نه‌تنها به فرد دیابتی کمک می‌کند، بلکه منجر به افزایش بهره‌وری سازمان می‌شود. بنابراین با دقت به موارد زیر می‌توانید محیطی امن برای فرد مبتلا به دیابت فراهم کند.
۱. امکانات محیط کار
مواردی مثل در نظر گرفتن فضای خصوصی و تمیز برای پایش قند، تزریق انسولین یا استراحت‌های کوتاه، وجود یخچال و فراهم بودن میان‌وعده‌های سالم در کافه یا دستگاه فروش می‌تواند امکانات مناسبی برای افراد دیابتی در محل کار محسوب شود.
۲. آگاهی دربارۀ افت قند خون
همکاران باید عدد و علائم افت قند را بشناسند و با نحوۀ درمان آن آشنا شوند. حتی نوشتن دستورالعمل درمان افت قند روی یک برگه و قرار دادن آن در دسترس همکاران می‌تواند باعث اطمینان خاطر بیشتر فرد دیابتی در شرایط اضطراری شود.
۳. انعطاف‌پذیری کاری
فرد دیابتی باید بتواند در زمان نیاز، استراحت کوتاه داشته باشد و تغییرات جزئی ساعت کاری در موارد خاص از او پذیرفته شود. همچنین قوانین حضوروغیاب، شناوری، دورکاری در شرایط خاص یا زمان انجام چکاپ‌های پزشکی مورد تایید کارفرما باشد.
۴. حمایت روانی و اجتماعی
زندگی با دیابت فقط یک مسئلۀ جسمی نیست. بُعد روانی و اجتماعی آن بسیار مهم است. برخوردهای همکاران و مدیران می‌تواند تفاوت بزرگی در کیفیت زندگی فرد ایجاد کند. به‌عنوان مثال همکاران با درک و همدلی می‌توانند از استرس فرد دیابتی بکاهند. کارفرما باید فضایی فراهم کند که فرد بدون ترس از تبعیض و برچسب خوردن نیازهای خود را بیان کند. حتی ارجاع به مشاور یا روان‌شناس شغلی درصورت نیاز، مفید خواهد بود.
۵. انجام چکاپ‌های سلامتی توسط سازمان
هماهنگی با ارگان‌های پایش سلامت مثل آزمایشگاه‌ها برای انجام چکاپ‌های سلامتی اقدامی مفید در حمایت از کارمند دیابتی محسوب می‌شود. در این صورت فرد بدون نیاز به صرف زمان کاری خود، می‌تواند از وضعیت سلامت خود آگاه شود.
۶. ایجاد فرهنگ مثبت سازمانی
کارفرمایان با انجام اقداماتی مانند فراهم کردن تخفیف‌های سازمانی برای ثبت‌نام در باشگاه‌های ورزشی، برگزاری برنامه‌های آموزشی در حیطۀ سلامت، حمایت از سبک زندگی سالم و تشویق رفتارهای همدلانه و محترمانه، می‌توانند محیطی بسازند که همۀ کارکنان، چه مبتلا به دیابت باشند و چه نباشند احساس تعلق و رضایت خاطر بیشتری داشته باشند.
۷. اجتناب از ترحم یا دلسوزی افراطی
ترحم می‌تواند احساس ناتوانی را القا کند. آنچه افراد دیابتی نیاز دارند، درک متقابل و حمایت عملی است، نه دلسوزی که باعث می‌شود آن‌ها را متفاوت جلوه دهد.
۸. حفظ محرمانگی اطلاعات پزشکی
فرد دیابتی حق دارد اطلاعات پزشکی خود را محرمانه نگه دارد. تنها در صورت لزوم مدیران ارشد اجازۀ دسترسی به این اطلاعات را خواهند داشت. این کار احترام به حریم خصوصی فرد مبتلا به دیابت در محیط کار است و حس امنیت روانی ایجاد می‌کند.
دست در دست برای مدیریت دیابت در محیط کار
مدیریت دیابت در محیط کار یک مسئولیت مشترک است. فرد مبتلا باید با برنامه‌ریزی، پایش و رعایت سبک زندگی سالم قند خون خود را کنترل کند. همکاران و کارفرما هم باید با فراهم کردن امکانات، انعطاف‌پذیری و حمایت روانی‌اجتماعی، محیطی امن و عادلانه ایجاد کنند.
سوال‌های رایج
۱. چطور می‌توانم در محل کار قند خونم را کنترل کنم؟
برای کنترل قند خون در محل کار، لازم است قند خود را به‌طور منظم پایش کنید، تغذیه سالم داشته باشید، دارو یا انسولین را به‌موقع مصرف کنید و در فواصل کاری فعالیت بدنی کوتاه انجام دهید.
۲. اگر در محل کار دچار افت قند شدم چه کنم؟
همیشه در محل کار خوراکی‌های شیرین مانند آبمیوه یا قرص قند همراه داشته باشید و در صورت افت قند خون فوراً از آن‌ها استفاده کنید. همچنین همکاران خود را از علائم افت قند آگاه کنید تا در مواقع ضروری بتوانند کمک کنند.
۳. چطور باید انسولین را در محل کار نگهداری کنم؟
انسولین باید در دمای مناسب نگهداری شود. از کیف خنک نگهدارنده یا یخچال محل کار استفاده کنید و آن را در معرض گرما قرار ندهید.
۴. آیا باید همکارانم را از دیابت خودم مطلع کنم؟
پنهان کردن دیابت ممکن است باعث استرس و سختی در کنترل بیماری شود. بهتر است با روشی مناسب و محترمانه درباره شرایط خود با کارفرما و همکاران صحبت کنید تا حمایت لازم را دریافت کنید.
۵. کارفرما چطور می‌تواند از کارکنان دیابتی حمایت کند؟
کارفرما می‌تواند با ایجاد امکانات مناسب مانند فضای خصوصی برای تزریق انسولین، فراهم کردن میان‌وعده‌های سالم، انعطاف در ساعت کاری و رعایت محرمانگی اطلاعات پزشکی از کارکنان دیابتی حمایت کند.
۶. چطور می‌توانم استرس کاری‌ام را کنترل کنم تا قندم بالا نرود؟
استرس می‌تواند قند خون را افزایش دهد. برای کنترل آن از مدیتیشن‌های کوتاه، تنفس عمیق، گفت‌وگو با مشاور، و برنامه‌ریزی منظم برای انجام کارها استفاده کنید.
۷. چه غذاهایی برای کنترل قند خون در محل کار مناسب است؟
میان‌وعده‌های سالم مانند میوه، سبزی، مغزها، غلات کامل و لبنیات کم‌چرب برای کنترل قند خون مناسب هستند. از خوراکی‌های شیرین و چرب پرهیز کنید.
۸. چطور می‌توانم در محل کار فعالیت بدنی داشته باشم؟
اگر کارتان نشسته است، هر یک ساعت پنج دقیقه حرکات کششی یا قدم زدن انجام دهید. همچنین در طول هفته دست‌کم ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط توصیه می‌شود.