انجمن دیابت گابریک

عوارض دیابت: راهنمای کامل پیشگیری از خطرات کوتاه‌مدت و بلندمدت

عوارض دیابت می‌توانند اعضای مختلف بدن را تحت‌تأثیر قرار دهند

دیابت یک بیماری مزمن است و به‌صورت طولانی‌مدت با فرد مبتلا همراه است. بنابراین پیشگیری از بروز عوارض دیابت نیازمند مدیریت دقیق است. مدیریت دیابت به معنی جلوگیری از نوسان‌های بیش ‌از حد قند خون (قند خون بالا یا پائین) به کمک دارو و آموزش مدیریت دیابت است. مدیریت ضعیف دیابت در طولانی‌مدت، می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری بر بدن داشته باشد. پس بهتر است عوارض دیابت را بشناسید تا از بروز آن‌ها جلوگیری کنید یا درصورت بروز، به‌موقع جلوی پیشرفت آن را بگیرید. عوارض دیابت به دو دستۀ عوارض بلندمدت و عوارض کوتاه‌مدت تقسیم می‌شوند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

عوارض کوتاه‌مدت دیابت

این عوارض، درصورتی که دیابت به‌درستی مدیریت نشود، در هر زمان از ابتلا به دیابت ممکن است اتفاق افتد. چه تازه به دیابت مبتلا شده باشید، چه سال‌ها از ابتلای شما به دیابت گذشته باشد.

افت قند خون (هایپوگلیسمی):

اگر مبتلا به دیابت هستید ممکن است قند خونتان نوسان‌های زیادی داشته باشد. این نوسان‌ها تنها با اندازه‌گیری قند خون قابل‌تشخیص هستند. به شرایطی که قند خون به 70 میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا کمتر برسد، افت قند خون گفته می‌شود. افت قند خون معمولا با علائم زیر همراه است:

  • احساس لرزش
  • گرسنگی
  • رنگ‌پریدگی
  • خواب‌آلودگی
  • احساس ضعف
  • اضطراب و نگرانی
  • سردرد
  • تعریق سرد و لرز
  • تحریک‌پذیری و بی‌تابی
  • گیجی
  • تپش قلب
  • تهوع
  • تاری یا اختلال بینایی
  • بی‌حسی زبان، لب‌ها و گونه‌ها
  • تشنج
  • کما

البته باید به این نکته توجه کرد که در بعضی افراد مبتلا به دیابت، افت قند، بدون علامت است و فقط با اندازه‌گیری قند خون می‌توان متوجه آن شد.

درصورتی‌که افت قند خون به‌درستی و به‌موقع درمان نشود می‌تواند تهدیدکنندۀ زندگی باشد. اگر فردی که دچار افت قند خون شده است هشیار است و توانایی بلع دارد برای درمان افت قند باید 15 گرم قند ساده بخورد. اما اگر فرد در اثر افت قند بی‌هوش شده است یا توانایی بلع ندارد، باید با استفاده از آمپول گلوکاگون افت قند را درمان کرد و بلافاصله با اورژانس تماس گرفت.

کتواسیدوز دیابتی:

اگر انسولین کافی برای ورود قند به سلول‌ها در بدن وجود نداشته باشد، یا فرد طولانی‌مدت غذای کافی مصرف نکند، بدن به‌جای قند (سوخت اصلی سلول‌ها) از چربی به‌عنوان منبع انرژی استفاده می‌کند که منجر به تولید ترکیبات اسیدی به نام کتون می‌شود. تولید بیش‌ازحد کتون برای بدن سمی است و باعث اسیدی شدن خون می‌شود که با عنوان کتواسیدوز دیابتی شناخته می‌شود. کتواسیدوز معمولاً به‌آهستگی پیش می‌رود. درصورتی‌که کتواسیدوز درمان نشود می‌تواند باعث به کما رفتن فرد مبتلا به دیابت شود. برای درمان کتواسیدوز معمولاً فرد بستری می‌شود. اگر علائم زیر را داشتید به بروز کتواسیدوز شک کنید و هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید:

علائم اولیه:

  • تشنگی و خشکی بیش‌ازحد دهان
  • تکرر ادرار
  • بالا بودن قند خون
  • بالا بودن کتون ادرار

علائم ثانویه:

  • خستگی مداوم
  • خشکی و سرخ شدن پوست
  • تهوع، استفراغ یا درد شکم. استفراغ می‌تواند علل مختلفی داشته باشد ولی اگر بیش از 2 ساعت طول کشید باید به پزشک مراجعه کنید.
  • سخت شدن تنفس
  • استشمام بوی میوه از نفس
  • اختلال در توجه و گیجی

اگر متوجه بروز کتواسیدوز شدید تا مراجعه به پزشک بیشتر آب بنوشید و از ورزش کردن پرهیز کنید.

عوارض بلندمدت دیابت

عوارض بلند مدت دیابت درصورتی ایجاد می‌شوند که فرد مبتلا به دیابت قند خون خود را به مدت طولانی به‌درستی مدیریت نکرده باشد.

مشکلات چشمی (رتینوپاتی دیابتی):

قند خون بالا اثرات مخربی بر رگ‌های ظریف شبکیه دارد که می‌تواند باعث تاری دید و از دست دادن بینایی شود. مراجعۀ سالانه به چشم‌پزشک و بررسی چشم می‌تواند از این اتفاق پیشگیری کند.

آسیب کلیوی:

قند خون بالا باعث آسیب به رگ‌ها و افزایش فشارخون می‌شود. همچنین روی رگ‌های ظریف کلیه هم اثر می‌گذارد که به دنبال آن عملکرد کلیه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث بروز مشکلات کلیوی میشود.

مشکلات پا:

کنترل نبودن قند خون به عصب‌ها هم آسیب می‌رساند که با عنوان نوروپاتی شناخته می‌شود. نوروپاتی می‌تواند باعث سوزن‌سوزن شدن، درد و ضعیف شدن پاها شود. همچنین ممکن است حس پا تا حدی از بین برود و فرد متوجه آسیب دیدن پاها نشود. ازطرفی آسیب رگ‌های پا دراثر قند خون بالا باعث می‌شود ترمیم زخم‌ها و آسیب‌های پا به کندی پیش برود و باعث بروز مشکل پای دیابتی شود.

علاوه بر کنترل قند خون، مراقبت روزانه از پاها می‌تواند از بروز مشکلات مربوط به پا جلوگیری کند. این مراقبت‌ها عبارتند از:

  • استفاده از دمپایی و صندل در منزل، استخر و…؛
  • استفاده از کفش مناسب
  • شستشوی روزانۀ پاها با آب ولرم (حتماً دمای آب را قبل از شستشوی پاها بسنجید)؛
  • خشک کردن پاها پس از شستشو، به‌ویژه خشک کردن بین انگشتان پا؛
  • چرب کردن نواحی خشک پا به‌جز بین انگشتان؛
  • کوتاه کردن ناخن‌های پا به‌طوری‌که ناخن در پوست فرو نرود؛
  • بررسی پاها را ازنظر بریدگی، زخم، تاول و قرمزی؛
  • مراجعه به پزشک درصورت وجود مشکل در پا.

بیماری‌های قلبی‌عروقی:

در حالتی که عروق بدن سالم باشند، اکسیژن لازم از طریق جریان خون به اندام‌ها می‌رسد. مدیریت ضعیف دیابت و بالا رفتن قند خون، در طولانی‌مدت باعث سخت شدن و باریک شدن عروق می‌شود که جریان خون را دچار مشکل می‌کند. درنتیجه اکسیژن کافی به قلب و مغز نمی‌رسد و می‌تواند باعث بروز بیماری‌های قلبی‌عروقی، سکتۀ قلبی و مغزی شود.

مشکلات دندان و لثه:

افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض خطر عفونت، تحلیل لثه‌ها، پوسیدگی و لق شدن دندان‌ها هستند. بنابراین توصیه می‌کنیم بهداشت دهان و دندان را به‌دقت رعایت کنید. برای مثال:

  • دو بار در روز مسواک بزنید. برای جلوگیری از آسیب دیدن لثه از مسواک‌های نرم استفاده کنید؛
  • یک‌بار در روز از نخ دندان استفاده کنید. بهتر است از نخ دندان‌های نازک استفاده کنید؛
  • دو بار در سال برای بررسی سلامت دندان‌ها و لثه‌ها به دندان‌پزشک مراجعه کنید.

آسیب شنوایی:

این که دیابت چطور بر شنوایی اثر می‌گذارد هنوز به‌درستی مشخص نیست. بااین‌حال ممکن است قند خون بالا با آسیب به رگ‌های ظریف گوش باعث اختلال در شنوایی شود. اختلالات شنوایی ناشی از دیابت به‌آهستگی پیش می‌رود و ممکن است متوجه این تغییرات نشوید. درصورتی‌که متوجه این اختلال شدید، حتماً برای بررسی وضعیت شنوایی خود به پزشک مراجعه کنید.

درنهایت

تنها راه پایش قند خون استفاده از دستگاه تست قند خون یا سیستم‌های پایش مداوم قند است. پایش قند علاوه بر اینکه نوسان‌های قند را نشان می‌دهد می‌تواند در تصمیم‌گیری دربارۀ دوز انسولین، ورزش کردن و غذا خوردن به شما کمک کند. پایش روزانۀ قند و حفظ قند در محدودۀ طبیعی برای پیشگیری از بروز عوارض دیابت (بلندمدت و کوتاه‌مدت) ضروری است. برای مدیریت بهتر قند خون و جلوگیری از عوارض دیابت می‌توانید در کلاس‌های آموزشی مدرسۀ دیابت گابریک شرکت کنید.

سفارش آنلاین استند

  • :
  • این قسمت برای اهداف اعتبارسنجی است و باید بدون تغییر باقی بماند.