دیابت و سلامت قلب: آنچه باید بدانید و انجام دهید
وقتی صحبت از دیابت می‌شود، معمولاً ذهن ما به سمت قند خون می‌رود. اما دیابت می‌تواند بر سلامت اندام‌های مختلف بدن، ازجمله قلب، تأثیر بگذارد. این موضوع اهمیت مراقبت از قلب را در افراد مبتلا به دیابت نشان می‌دهد.
خبر خوب این است که با کنترل مناسب قند خون، تغذیۀ سالم، فعالیت بدنی منظم و آموزش‌های درست، می‌توان خطر بروز بیماری‌های قلبی را کاهش داد. در این مقاله با تأثیر دیابت بر قلب، عوامل خطر، و راهکارهای مراقبت از قلب در افراد مبتلا به دیابت آشنا می‌شوید.
چرا دیابت خطر بیماری قلبی را افزایش می‌دهد؟
چرا دیابت باعث سکتۀ قلبی می‌شود؟ این پرسشی است که پاسخ آن را باید در اثرات قند خون بالا و آسیب به رگ‌ها جست‌وجو کرد.
تأثیر دیابت بر قلب از همین‌جا آغاز می‌شود: قند خون بالا می‌تواند به دیوارۀ رگ‌های خونی آسیب بزند و باعث باریک شدن یا انسداد آن‌ها شود. این آسیب‌ها معمولاً بی‌صدا پیش می‌روند تا جایی که منجر به اختلال در خون‌رسانی قلب، سکتۀ قلبی یا نارسایی قلبی می‌شوند.
در کنار این موضوع، افراد مبتلا به دیابت اغلب با فشار خون بالا، چربی خون بالا، اضافه‌وزن یا چاقی، و سبک زندگی کم‌تحرک هم روبه‌رو هستند. همۀ این عوامل کنار هم، خطر بروز بیماری‌های قلبی را به‌شدت افزایش می‌دهند. در ادامه به بررسی این عوامل می‌پردازیم.
عواملی که احتمال عوارض قلبی را افزایش می‌دهد
عوامل متعددی می‌توانند خطر بیماری‌های قلبی را در افراد مبتلا به دیابت بیشتر کنند. شناسایی این عوامل، نخستین گام برای پیشگیری و مراقبت از سلامت قلب است. در ادامه، با مهم‌ترین این عوامل آشنا می‌شوید:
چربی خون (LDL، HDL، تری‌گلیسیرید)
افراد دیابتی معمولاً چربی بد (LDL) بالا، چربی خوب (HDL) پایین، و تری‌گلیسیرید بالا دارند. این وضعیت باعث رسوب چربی در دیوارۀ رگ‌ها و تنگی رگ‌های قلبی می‌شود و احتمال سکتۀ قلبی یا مغزی را افزایش می‌دهد.
فشار خون بالا
فشار خون بالا یکی از مهم‌ترین دلایل بروز بیماری‌های قلبی است. در دیابت، احتمال ابتلا به پرفشاری خون بیشتر است و این ترکیب، ریسک مشکلات قلبی را دو برابر می‌کند.
چاقی و اضافه‌وزن
چاقی باعث ایجاد مقاومت به انسولین و اختلال در عملکرد قلب می‌شود. در مقابل، کاهش وزن حتی به اندازۀ ۵ تا ۱۰ درصد وزن بدن می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در بهبود قند خون، کاهش چربی خون، و مراقبت از قلب داشته باشد.
بی‌تحرکی
فعالیت بدنی کم باعث افزایش قند خون، چربی خون، و کاهش توان عملکرد قلب می‌شود. در مقابل، ورزش منظم می‌تواند خطر بروز بیماری‌های قلبی را کاهش دهد، حتی اگر کاهش وزن اتفاق نیفتد.
سیگار کشیدن
دود سیگار مستقیماً به دیوارۀ عروق خونی آسیب می‌زند. اگر فرد مبتلا به دیابت باشید و سیگار هم بکشید، احتمال سکتۀ قلبی به‌شدت افزایش می‌یابد.
مراقبت از قلب در دیابت: راهکارهایی کاربردی
مراقبت از قلب در دیابت نیازمند تصمیم‌های آگاهانه و رفتارهای روزمرۀ هدفمند است. برای کاهش خطر بیماری‌های قلبی، به این توصیه‌های ساده اما مؤثر توجه کنید:
- قند خون، فشار خون و چربی خون خود را در محدودۀ هدف نگه دارید
مقدار هموگلوبین اِی‌وان‌سی (HbA1c)، فشار خون و چربی را طبق نظر پزشک در همان محدودۀ هدف نگه دارید. - فعالیت بدنی منظم داشته باشید
حداقل 150 دقیقه در هفته پیاده‌روی تند یا ورزش هوازی انجام دهید و دو روز در هفته هم تمرین‌های قدرتی انجام دهید. این فعالیت‌ها باید در طول هفته پخش شوند و نباید بیش از دو روز پیاپی بدون ورزش سپری شود. - رژیم غذایی سالم را جدی بگیرید
مصرف سبزیجات، غلات کامل، چربی‌های مفید و پرهیز از مصرف نمک و قندهای ساده از اصول تغذیۀ مناسب برای سلامت قلب هستند. - درصورت نیاز، وزن خود را کاهش دهید
کاهش وزن می‌تواند اثر مستقیم روی کنترل دیابت و پیشگیری از بیماری قلبی داشته باشد. پس اگر اضافه وزن دارید، کم کردن وزن می‌تواند به سالم ماندن قلبتان کمک کند. - داروهای خود را به‌موقع و دقیق مصرف کنید
داروهایی که برای کنترل قند، فشار یا چربی خون تجویز شده‌اند، نقش مهمی در حفظ سلامت قلب دارند. - سیگار نکشید
ترک سیگار یکی از مؤثرترین راه‌ها برای محافظت از قلب است. اگر قصد ترک دارید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
آموزش، گامی مؤثر در پیشگیری از سکتۀ قلبی در دیابت
یادگیری و آموزش مستمر، نقشی کلیدی در مراقبت از قلب دیابتی‌ها دارد. وقتی بدانید چه عواملی قلب را تهدید می‌کنند و چطور باید با آن‌ها مقابله کرد، می‌توانید از سلامت خود بهتر محافظت کنید. دوره‌های آموزشی دیابت به شما کمک می‌کنند تا آگاهانه‌تر زندگی کنید، قند و فشار و چربی را بهتر مدیریت کنید، و خطر سکته را کاهش دهید. مراقبت از قلب در دیابت، از آگاهی شروع می‌شود.
