راهنمای جامع روزه‌داری برای افراد مبتلا به دیابت با توجه به فتاوی مراجع تقلید
روزه‌داری یکی از عبادات مهم اسلامی است، اما برای افراد مبتلا به دیابت ممکن است چالش‌هایی به همراه داشته باشد. این مقاله به فتاوی علمای عظام و مراجع عالی‌قدر در این زمینه پرداخته و همچنین راهکارهایی برای مدیریت روزه‌داری این افراد ارائه می‌دهد.
نظر مراجع تقلید درباره روزه‌داری افراد دیابتی
مراجع عظام تقلید بر اساس اصول شرعی و مشورت با پزشکان متخصص توصیه‌هایی ارائه داده‌اند که در ادامه خلاصه‌ای از آنها آمده است:
آیت‌الله مظاهری: اگر پزشک متخصص متدین تشخیص دهد که روزه‌داری برای شخص ضرر دارد، روزه گرفتن واجب نیست.
آیت‌الله خامنه‌ای: اگر روزه‌داری به شخص ضرر برساند یا احتمال معقولی برای ضرر وجود داشته باشد، روزه واجب نبوده و بلکه جایز نیست.
آیت‌الله مکارم شیرازی: افرادی که می‌دانند روزه‌داری برای آنها مضر است، نباید روزه بگیرند. اگر امکان تغییر ساعت مصرف دارو یا غذا به پیش از اذان صبح و بعد از اذان مغرب وجود نداشته باشد، روزه واجب نیست.
آیت‌الله سیستانی: روزه بر افرادی که ضرر می‌بیند، واجب نیست و برای هر روز باید 750 گرم طعام به فقیر بدهند.
آیت‌الله شبیری زنجانی: تزریق انسولین روزه را باطل نمی‌کند، اما اگر خوردن یا آشامیدن برای کنترل دیابت لازم باشد، روزه باطل است.
راهنمای عملی برای افراد مبتلا به دیابت در ماه رمضان
مشورت با پزشک: قبل از شروع ماه رمضان با پزشک معالج خود مشورت کنید تا وضعیت سلامتی و توانایی بدن شما برای روزه‌داری بررسی شود.
تنظیم داروها: مصرف داروهای خوراکی یا تزریقی باید مطابق با مشورت پزشک به زمان مناسب منتقل شود.
پیروی از توصیه‌های تغذیه‌ای:
- وعده‌های سحری و افطار باید متعادل و حاوی مواد مغذی باشند.
- پرهیز از مصرف غذاهای پرچرب و قندی.
مانیتورینگ قند خون: افراد باید قند خون خود را به طور مرتب بررسی کنند تا از افت یا افزایش غیرمنتظره جلوگیری شود.
قطع روزه در مواقع اضطراری: در صورت بروز علائمی مانند تشنج، کاهش شدید قند خون، یا احساس ضعف شدید، بلافاصله روزه را قطع کنید.
جمع‌بندی
روزه‌داری برای افراد مبتلا به دیابت بستگی به شرایط سلامت و نوع دیابت دارد. رعایت توصیه‌های پزشکان و فتاوی مراجع تقلید می‌تواند این فرایند را ایمن‌تر کند. در هر حال، حفظ سلامتی اولویت دارد و خداوند در شریعت خود برای افراد بیمار آسانی را مقرر کرده است.
فتاوی علمای عظام و مراجع عالی قدر درباره روزه داری
از آن‌جا که مبتلایان به دیابت یا مرض قند مجبورند هر روز یک یا دو بار انسولین تزریق کنند یا از داروهای خوراکی برای کاهش قند خون استفاده نمایند و نباید در وعده های غذایی آنها تأخیر و فاصله بیفتد، زیرا باعث پایین آمدن میزان قند خون و در نتیجه تشنج و بیهوشی می شود، لذا گاهی پزشکان به آنها توصیه می کنند که در روز در کنار 3 وعده اصلی 2 تا 3 میان وعده نیز مصرف نمایند، خواهشمندیم نظر شریف خود را درباره روزه داری این افراد بیان فرمایید.
آیت الله مظاهری
اگر پزشک متخصّصِ متدیّن که اهل روزه گرفتن است، تشخیص دهد که روزه گرفتن برای کسی ضرردارد، می‌تواند نگیرد.
آیت الله صانعی
اگر روزه گرفتن برای کسی ضرر داشته و موجب بیماری او می شود روزه بر او واجب نخواهد بود و تشخیص ضرر با خود مکلف می باشد.
آیت الله شبیری زنجانی
تزریق انسولین روزه را باطل نمی کند اما خوردن – دارو یا غذا – در هر حال روزه را باطل می نماید. با توجه به شرایط فرد مبتلا اگر روزه گرفتن، خوف ضرر برایش داشته باشد نباید بگیرد.
آیت الله نوری همدانی
اگر روزه ضرر دارد نباید روزه بگیرند.
آیت الله محقق کابلی
اگر روزه ضرر داشته باشد روزه از او ساقط است و تا سال آینده اگر قضایش را نتوانست بگیرد روزی یک مد طعام (750 گرم) کفاره بدهد.
آیت الله خامنه ای
اگر بدانند که خودداری از خوردن و آشامیدن از طلوع فجر تا غروب، به آنان ضرر می رساند یا خوف ضرر داشته باشند، روزه گرفتن بر آنها واجب نبوده و بلکه جایز نیست.
آیت الله سیستانی
روزه واجب نیست و تنها برای هر روز مقدار 750گرم نان یا آرد به فقیر بدهید.
آیت الله بیات زنجانی
با سلام و تحیت؛ روزه برای فرد مورد سؤال لازم نیست و اگر تا ماه رمضان آینده نیز بهبود نیابد، قضا هم ندارد ولی برای هر روز روزه گرفته نشده، به مقدار ده سیر طعام به فقرا هدیه دهد.
آیت الله مکارم شیرازی
کسی که می داند روزه برای او ضرر دارد باید روزه را ترک کند و اگر روزه بگیرد صحیح نیست، همچنین اگر یقین ندارد اما احتمال قابل توجهی می دهد که روزه برای او ضرر دارد، خواه این احتمال از تجربه شخصی حاصل شده باشد یا از گفته طبیب. همچنین خوردن قرص و سایر مواد غذایی، روزه را باطل می کند. چنانچه امکان تغییر ساعت استفاده از آن، به قبل از اذان صبح و بعد از اذان مغرب وجود داشته باشد و این کار برای بدن ضرر نداشته باشد باید روزه بگیرند. در غیر این صورت نباید روزه بگیرند .
آیت الله جوادی آملی
اگر فرد دیابتی می تواند روزه بگیرد و برای او ضرر ندارد باید روزه بگیرد اما اگر نمی تواند و به او ضرر می رسد نگیرد. ملاک تشخیص خود فرد است که می تواند روزه بگیرد یا خیر