دیابت نوع یک و امتحانات
دیابت نوع یک یکی از بیماریهای خودایمنی شایع در کودکان و نوجوانان است که در اثر عدم ترشح انسولین بوجود می‌آید. از آنجا که بروز دیابت نوع ۱ در سنین پایین شایع‌تر است و در این سن فرد بیشترین زمان خود را در مدرسه می‌گذراند، لازم است چالش های مرتبط با مدیریت قند خون در مدرسه و راهکارهای مواجهه با آن به کودکان و نوجوانان دیابتی آموزش داده شود.
وضعیت کنترل قند خون تاثیر مهمی برروی عملکرد آموزشی و تحصیلی دانش آموز دارد. برای مثال افت قند خون میتواند سرعت یادگیری، توانایی برنامه‌ریزی، قدرت تصمیم‌گیری، میزان توجه و سرعت واکنش دانشآموز را تحت تاثیر قرار دهد در حالیکه قند خون بالا میتواند فرد را دچار عدم تمرکز، پرنوشی و پرادراری کند. همچنین استرس های تحصیلی و مدرسه می تواند در ایجاد نوسانات قند خون موثر باشد. یکی از موقعیت های استرس‌زا در زمان تحصیل و مدرسه، امتحانات است.
برای این که دانش‌آموزان دیابتی بتوانند در امتحانات و آزمونها علاوه بر عملکرد بهتر، مدیریت قند خون مطلوبی هم داشته باشند، لازم است همکاری و تعاملی بین فرد مبتلا به دیابت، خانواده او و کادر مدرسه برقرار شود و با توجه به نیازها و شرایط اقدامات و برنامه ریزی های صورت گیرد که در اینجا به بررسی این اقدامات و شرایط می پردازیم.
- برنامه ریزی و آمادگی برای امتحان:
یکی از مواردی که می تواند باعث کاهش عملکرد دانش آموزان در زمان امتحان شود، استرس است. شناسایی عوامل استرس‌زا در این شرایط بسیار مهم و ضروری است. به عنوان مثال عدم آمادگی برای شرکت در امتحان یا کمبود وقت برای مطالعه ای مطالب یا توقع کسب یک امتیاز عالی از امتحان می تواند از عوامل استرس‌زا باشند. با برنامه ریزی برای مطالعه و کسب آمادگی شرکت در امتحان می توان به کاهش این استرس کمک کرد. همچنین لازم است دانش آموز، والدین و کادر مدرسه به جای توجه به نتیجه آزمون یا نمره امتحان به میزان تلاشی که فرد برای یادگیری و کسب علم و مهارت داشته است توجه کنند که این خود می تواند علاوه بر کاهش استرس، سبب افزایش انگیزه در دانش آموزان برای یادگیری بیشتر شود.
- مدیریت قند خون:
نوسانات قند خون بر روی نتیجه و عملکرد دانشآموز مبتلا به دیابت نوع یک در آزمون اثر منفی دارد. بسیاری از افراد در زمان امتحانات استرس و اضطراب بیشتری را تجربه میکنند. این استرس در افراد دیابتی میتواند موجب بالا رفتن قند خون شود در حالیکه در بعضی از افراد استرس امتحان میتواند سبب کاهش اشتها و درنتیجه افت قند شود. بنابراین اندازه گیری قند خون در زمان مطالعه و یا امتحان و تصمیم گیری صحیح برای مدیریت قند خون و حفظ آن در محدوده هدف میتواند بسیار موثر باشد.
یکی از اشتباهات رایج در زمان امتحان بالاتر نگه داشتن قند خون به منظور پیشگیری از افت قند در زمان امتحان است، که نه تنها کار درستی نیست بلکه با ایجاد مشکلات دیگری مثل پرادراری و عدم تمرکز می تواند برروی عملکرد دانشآموز دیابتی در زمان امتحان اثر گذار باشد.
- شناسایی نیازهای دانشآموز مبتلا به دیابت نوع یک در زمان امتحان:
از عمده نگرانی های دانش آموزان مبتلا به دیابت نوع یک در زمان امتحان، افزایش قند خون یا افت قند، اختصاص دادن زمان برای درمان آنها و از دست دادن زمان برای پاسخگویی به سوالات و حتی نشستن در محلی مناسب برای امتحان است. که با تعیین یک سری مقرارت یا قراردادهای تفاهمی بین کادر مدرسه و دانش آموز می توان به کاهش این نگرانی ها کمک کرد. مواردی که نیاز به تفاهم و همکاری بین دانش آموز و کادر مدرسه دارد شامل:
- اجازه همراه داشتن و مصرف نوشیدنی و یا خوراکی در جلسه امتحان برای پیشگیری یا درمان افت قند
- اجازه همراه داشتن و در صورت لزوم استفاده ازوسایل تست و مدریت قند خون مثل دستگاه تست قند و انسولین
- اجازه تست قند و یا تزریق انسولین در طی امتحان
- اختصاص زمان لازم برای درمان افت یا قند خون بالا و یا استفاده از سرویس بهداشتی
نقشه نجات در افت قند و قند بالا را از اینجا دانلود کنید و در اختیار کادر مدرسه قرار دهید.
زمانی که دانشآموز برای مدیریت قند خون خود اختصاص می دهد باید ثبت شود و به مدت زمان امتحان دانشآموز اضافه شود تا مانند باقی دانش‌آموزان وقت کافی برای پاسخ دادن به سوالات را داشته باشد.
- همکاری با دانشآموز برای تعیین محل مناسب در جلسه
برخی از دانش‌آموزان مبتلا به دیابت نوع یک تمایل دارند جلوی کلاس یا محل برگزاری آزمون بنشینند تا اگر اتفاقی افتاد به مراقب نزدیک باشند و بتوانند در صورت لزوم فورا از محل امتحان خارج شوند. اما برخی دیگر تمایل دارند در ردیف آخر بنشینند تا بتوانند بدون اینکه مزاحم بقیه افراد شوند یا جلب توجه کنند، به راحتی قند خون خود را چک کنند، افت قند را درمان کنند و یا خوراکی مناسب را مصرف کنند. کادر مدرسه لازم است با دانشآموز بر اساس ترجیح شخصی او در تعیین محل مناسب در جلسه امتحان همکاری داشته باشند.
- تعیین مسئولیتهای والدین:
در ابتدای سال تحصیلی والدین باید در مورد دیابت فرزند خود، نیازهای او در طول سال تحصیلی، کلاس درس و امتحانات با مسئولین مدرسه صحبت کنند و آنها را مطلع کنند. اگر دانش آموز دیابتی از دستگاه های پایش مداوم قند خون یا پمپ انسولین استفاده میکند، لازم است مسئولین مدرسه از این موضوع مطلع باشند و اطلاعات لازم را در مورد آلارم‌های دستگاه و نحوه کارکرد آن را بدانند.
همچنین لازم است والدین قبل از امتحانات نیز در مورد نیازهای فرزند خود در زمان امتحان صحبت کنند و تمام موارد یعنی احتمال رخ دادن افت قند یا بالا رفتن قند خون، زمان لازم برای درمان افت قند، تزریق انسولین و استفاده از سرویس بهداشتی را یادآوری کنند.
لازم است والدین، مدیریت در مورد اورژانس های دیابت مثل افت قند و قند بالا را به کادر مدرسه آموزش دهند. استفاده از بروشور یا قاصدک آموزشی مدرسه (پمفلت آموزشی) در این زمینه می تواند مفید باشد.
- تعیین مسئولیتهای کادر مدرسه:
مسئولین مدرسه بعد از اطلاع از نیازهای دانش آموز لازم است هماهنگی ها و همکاری های لازم را در این زمینه انجام دهد. توصیه می شود که کادر مدرسه تعداد مراقب کافی در نظر بگیرد تا در زمانهای که دانش آموز دیابتی نیاز به کمک برای درمان قند خون یا قند بالا دارد و یا لازم است وقفه های زمانی را ثبت کند، مراقبین بتوانند به او کمک کنند.
کادر مدرسه لازم است که برای ثبت وقفه‌های زمانی مورد نیاز برای درمان افت قند یا قند خون بالا و یا استفاده از سرویس بهداشتی با دانش آموزان همکاری کنند تا مجموع این وقفه های زمانی در نهایت به زمان امتحان دانش آموز اضافه شود.
نکات مهم در روز امتحان:
در روز امتحان نیز مانند سایر روزها برنامه غذایی منظم داشته باشید.
- از حذف وعده ومیان وعده خوددداری کنید و حتما به میزان مصرف مواد غذایی دقت کنید تا از افت قند یا افزایش قند پیشگیری کنید و انرژی کافی برای فعالیت داشته باشید.
- بلافاصله قبل از امتحان قند خون تان را چک کنید و در صورت نیاز میان وعده مناسب مصرف کنید.
- وسایل و خوراکی های مورد نیاز برای کنترل قند خون را در کیسه ای شفاف قرارد دهید و همراه خود به جلسه ببرید.
- قبل از شروع امتحان در مورد ابتلا به دیابت نوع ۱، نیاز به تست قند خون، مصرف خوراکی و یا استفاده از سرویس بهداشتی در طی جلسه و یا نیاز به کمک برای درمان افت قند با مراقب جلسه صحبت کنید.
- در مورد زمان وقفه با مراقب صحبت کنید و با ارائه چنین جدولی که از قبل آن را تهیه کردید از او بخواهید زمان شروع و پایان هر وقفه را در جدول وارد کند و در نهایت مجموع زمان از دست رفته را محاسبه و به کل وقت امتحان اضافه کند.
